تحولات بازاریابی و کسبوکار در سال 1390
یا وقتی در اتحادیه اروپا که پول مشترکی به نام یورو دارند آلمان با بهبود مواجه میشود و برای توفیق بیشتر در صادرات تمایل و تلاش دارد قیمت ارز خود را پایین نگه دارد. این موضوع برای کشوری ضعیفتر در اتحادیه اروپا نظیر یونان آثار و تبعات منفی داشته و آنان مسائل اقتصادی عدیده پیدا میکنند و لذا کشورهای مهمتر اتحادیه نظیر آلمان و فرانسه با کمک مالی به یونان از ورشکستگی آن کشور میخواهند جلوگیری کنند و حالا مواجه با این موضوع میشویم که در آلمان و فرانسه اعتصابات کارگری پیش میآید و آنان به این معترض هستند که چرا باید کار کنند، مالیات بدهند و پول آنها سر از یونان دربیاورد و این بحران اتحادیه اروپا به سراسر جهان به نوعی مربوط میشود.
مثال دیگر در ژاپن زلزله و سونامی میآید، در مقطعی این کشور فولاد کمتری میخرد و استرالیا که یکی از بزرگترین صادرکنندگان فولاد به این کشور میباشد مسئلهدار میشود.
از این مثالها زیاد میتوانیم بزنیم و تمام اینها دلالت بر یک امر دارند و آن این است که علم اقتصاد و تحلیل محیط بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است و اقتصادهای پیشرفته بیش از همیشه به اهمیت این علم واقف شدهاند و بزرگان و علمای اقتصادی خویش را عزیز میشمارند و تکریم میکنند نه اینکه ادعا میکنند که این علوم کاربرد ندارد و حتی پیشبینی بزرگان اقتصادی را مورد بیتوجهی قرار میدهند. بازاریابی نیز که در سطح بنگاههای اقتصادی و حتی سازمانهای غیرانتفاعی فعالیت میکند در این شرایط دستخوش دگرگونیهای شدید میشود.
در حال حاضر نرخ رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه حدود 5/6 ٪ و کشورهای توسعهیافته 5/2 ٪ است ولی کشوری مثل قطر با بکارگیری علم اقتصاد و سیاستهای اقتصادی صحیح نرخ 16٪ را هم تجربه کرده است و همچنان روبهرشد است.
در کتاب چگونگی کسبوکار در دوران بحران اقتصادی نوشته بودم که از بین نظرات مختلف بسیاری عقیده دارند که بحران اخیر G شکل است در حال حاضر اقتصادهای جهان سمت رو به بالایی پس از دوران بحران را تجربه میکنند و این به معنای آن نیست که بحران تمام شده است و کشورها به وضعیت قبل از بحران برگشتهاند.
در اقتصاد جهان علاوه بر امریکا که به تنهایی اقتصاد جهان را در اختیار دارد نقش اتحادیه اروپا را باید جدی گرفت و سیاستهای آنها را به صورت مرتب تعقیب کرد. از حضار خواهش کردم به محیط خیلی توجه داشته باشند. سایتهای اقتصادی و سیاسی را تعقیب کنند تا بتوانند تا حدی از عواقب تلاطمها و بحرانهای محیطی برای بنگاه خویش بکاهند. شواهد و قراین حاکی از تقویت دلار در مقابل یورو در آینده بلندمدتتر است.
مورد دیگر نقش چین است که تنها کشوری است که در طی ده سال گذشته رشد اقتصادی (هر سال) بالای 9٪ را تجربه کرده است ما باید چین را جدی بگیریم، اقتصاد چین برای ایران بسیار حائز اهمیت است. توصیه میشود بجای رقابت با چین به فکر رفاقت با چین باشیم. قدرت پول چین الان امریکا را نگران کرده است و آنها خواهان این هستند که چینیها یوآن را در مقابل دلار گرانتر کنند.
چینیها بهرهوری بسیار بالایی دارند و تقریباً تمام دنیا را تحت تأثیر خودشان قرار دادهاند، آنها که در سالهای گذشته به دنبال جذب سرمایهگذاری خارجی بودهاند حال خودشان با حفظ همان سیاست به سوی سرمایهگذاری در سایر کشورها هم روی آوردهاند و این میتواند برای بنگاههای اقتصادی ما یک فرصت رو به رشد باشد شواهد نشان میدهد که چین به سمت سیاست انقباضی پیش خواهد رفت پس لازم است شرکتهای صادرکننده محصولات خصوصاً مواد خام دقت بیشتری داشته باشند، چینیها به علم اقتصاد خیلی اهمیت میدهند، به رصد کردن بازارها خیلی توجه دارند. در ادامه صحبتم اشاره کردم به سمینار اخیر تحت عنوان تجارت برابر ایران و چین که درسهایی را سفیر چین که با پای شکسته وقتی در جلسه حاضر شد و به زبان فارسی سخنرانی کرد برای ما داشت. چینیها در واردات سیاست ورود مواد خام و در صادرات سیاست صدور مصنوعات را تعقیب میکنند و دنبال این هستند که ارزش افزوده در درون چین باشد آنها رشد توسعه اقتصادشان را با محوریت دانش فنی تعقیب میکنند و تلاش دارند در مدیریت تداوم و ثبات روش داشته باشند. این برای کشور ما خوب نیست که در سال جهاد اقتصادی که باید تمام تلاشمان برای محقق شدن اهداف و سیاستهای این نامگذاری باشد با بکارگیری سیاستهای برعکس و تغییرات پیدرپی در مدیران اقتصادی آثار تورمی بیشتری را دامن بزنیم. در چین هزینه تأمین پول برای بنگاههای اقتصادی تقریباً صفر است ولی برای بنگاههای اقتصادی ما این هزینه حدود بیست درصد است و همین عوامل است که قدرت رقابتی ما را کاهش میدهد.
تأکید کردم که در چین یک جمعیت سوپر ثروتمند حدود 150 میلیون وجود دارد که آنها علاقه خاصی به محصولات لوکس و گران قیمت ما دارند و خوب است که شرکتهای ما به این مهم توجه داشته باشند.
به وضعیت دوگانه کشورهای همسایه ایران اشاره کردم که عدهای نظیر عربستان- قطر- عراق و کویت با اتخاذ سیاستهای درست رو به پیشرفت اقتصادی هستند و عدهای نظیر بحرین با درخواستهای به حق مردم وضعیت شلوغی دارند و نتیجه تمام این ناآرامیها افزایش ریسک منطقهای و در نتیجه ریسک ترکیبی برای ایران است.
بهعنوان جمعبندی این بخش عرض کردم که به هر حال نفت در تمام جهان تعیینکننده است، تورم در حال افزایش است و نتیجه آنکه کشورهایی مثل چین و امریکا به سمت سیاست انقباضی پیش خواهند رفت و ما باید ببینیم در این شرایط سیاستهای اقتصادیمان در سطح کلان و خرد و در سطح بنگاههای اقتصادی چه تغییراتی بکند. قطعاً صادرات ما به کشورهایی که سیاست انقباضی پیش میگیرند سختتر میشود.
و رقابت در آن کشورها دشوارتر از گذشته میشود. این مسائل بازاریابی و فروش در درون کشور را هم دشوارتر میسازد پس نیاز به فراگیری علم بازاریابی و درک تغییرات بازار بیش از سال گذشته مهم میشود.
فارغ از تأثیرات بالارونده مقطعی طلا پیشبینی اقتصاددانهای بزرگ ایران این است که به احتمال زیاد طلا و نقره در طول سال مسیر کاهنده خواهند داشت و قیمت مواد اولیه در اثر سیاستهای انقباضی منطقاً باید کاهنده باشد.
تمام مباحث فوق نشاندهنده تغییرات جدی در جهان است از طرفی راهاندازهای تغییر زیاد شدهاند که عبارتند از:
- فزونی قدرت محاسباتی، تعامل و شبکههای مجازی
- فشردگی فاصله و زمان و سرعت تغییر
- بیربطی جغرافیا، مرزها و سلسله مراتب
- اقتصاد بیاصطکاک و شفافیت شرکت
- تقلید سریع از محصولات جدید و کوتاه شدن چرخههای زندگی محصولات
- جهانی شدن فرهنگ همراه با تفاوتهای مذهبی
سپس اندکی در خصوص اقتصاد ایران صحبت کردم و تأکید کردم که برخلاف گفتهها عملکرد دولت و سمت و سوی سیاستهای اقتصادی به سمت دولتی شدن و نه خصوصی بودن است.
برای مثال:
- ساختار حجیم دولتی و خصوصیات آن (که امید است با ادغام وزارتخانهها واقعاً به سمت کوچکتر شدن دولت گام برداشته شود).
- منابع مالی و سیاستهای مالی تک محصولی
- گران بودن هزینه پول
- سیستم بانکی شبه دولتی و غیر مستقل
- بالا بودن حجم نقدینگی در کشور
- دولتی بودن اقتصاد
- وعدههای بزرگ به مردم دادن
- انحصاری بودن شرکتهای دولتی
- دشواری در تغییر تکنولوژی
- پایین بودن کار مفید
- ثبات پایین در سیاستهای اقتصادی
- عمر کوتاه مدیریت خصوصاً در حوزه اقتصاد
- ایجاد رانت برای بخش شبه دولتی
- ناکارایی بازار مالی
- تبعات بحران اقتصادی جهان در ایران
- تأثیرات سیاستهای انقباضی اقتصادهای بزرگ نظیر چین در ایران
- تأثیرات طرح تحول اقتصادی و هدفمندی یارانهها
- تأثیرات تحریم اقتصادی بر بنگاههای اقتصادی
- افزایش قیمت تمام شده
- تورم و بیکاری
- شفاف نبودن آمار و اطلاعات کسبوکار
- افزایش ریسک منطقهای و در نتیجه ریسک ترکیبی ایران
- زیاد شدن بیرویه بانکها
- و...
هر یک از موارد فوق به صورت مشروح توضیح داده شدند.
در ادامه با عنایت به سال جهاد اقتصادی به سرمقاله شماره 18، سال پنجم، فروردین و اردیبهشت سال 1390 مجله توسعه مهندسی بازار اشاره کردم و با محترم شمردن مجاهدان اقتصادی که مدیران و صاحبان بنگاههای اقتصادی هستند که به عشق وطن با تمام سختیها کار میکنند تا چرخه استقلال و تولید در مملکت پاینده باشد توصیههای بیستگانه که در همان سرمقاله آمده است را با جزئیات تشریح کردم. در صورت تمایل CD سخنرانی را میتوانید از اتاق بازرگانی اصفهان درخواست کنید و حدود 45 دقیقه پرسش و پاسخ صورت گرفت و سخنم را با کلام ملاصدرا به پایان رساندم که میگفت:
ویرانهای است دنیا و عمر کفاف نمیدهد که آبادش کنیم و غیرت اجازه نمیدهد که رهایش کنیم. پس ساختن گوشهای از این دنیا توسط هر کدام از ما آباد کردن دنیاست توسط همگان.
سبز باشید