سالهاست که مدیران ارشد سازمانها نوآوری را برابر با توسعه محصولات جدید دانسته‌اند. اما خلق محصولات جدید تنها یک راه برای نوآور بودن است و جالب است بدانید که این راه، کمترین بازگشت سرمایه را دارد و کمترین مزیت رقابتی را ایجاد می‌کند. به همین منظور یکی از مدل‌های جامع نوآوری که می‌تواند در تغییر نگرش مدیران ارشد نسبت به نوآوری تأثیر زیادی داشته باشد، مدل یا چارچوب دابلین (Doblin) است که در ده دسته‌بندی به تحلیل و بررسی انواع نوآوری می‌پردازد. طراحان این مدل معتقدند که می‌توان از این مدل برای اهداف مختلف استفاده کرد که از آن جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد:

·       یک ابزار تشخیصی برای ارزیابی فعالیتهای نوآورانه سازمان

·       یک ابزار کمکی برای تحلیل محیط رقابتی

·       بک ابزار تشخیصی برای یافتن خطاها و فرصتهای بالقوه برای متفاوت بودن و دگرگون کردن بازار

چارچوب دابلین سه دسته‌بندی کلی دارد: پیکره‌بندی، عرضه و تجربه. در ادامه به بررسی انواع نوآوری‌ها در این سه دسته می‌پردازیم:

 

پیکره‌بندی

تمرکز نوآوری‌های این دسته بر کارکردهای داخلی یک شرکت و سیستم کاروکسبی آن است. این نوآوری‌ها عبارتند از:

1.     مدل سود: چگونه پول در‌آورید؟

مدل‌های سود نوآورانه روش‌های جدیدی را برای تبدیل محصولات و سایر منابع ارزشی یک شرکت به پول ارائه می‌دهند. این مدل‌ها درک عمیقی را از آنچه برای مصرف‌کنندگان واقعاَ مهم است و همچنین جایی که فرصت‌های درآمدزایی جدید وجود دارند، منعکس می‌کنند. مدل‌های نوآورانه برای سود، اغلب فرضیات امتحان شده و قدیمی در یک صنعت درباره محصول، قیمت و درآمد را به چالش می‌کشند. این یکی از دلایل قدرتمندی آنها است زیرا در بیشتر صنایع مدل‌های سود حاکم، دهه‌هاست که به چالش کشیده نشده‌اند.

 

2.     شبکه: چگونه برای خلق ارزش به دیگران متصل ‌شوید؟

در دنیای امروز که ارتباطات حرف اول را می‌زند، هیچ شرکتی نمی‌تواند و نباید که کارهایش را به تنهایی انجام دهد. نوآوری‌های شبکه‌ای راههایی را به شرکتها پیشنهاد می‌دهند که بتوانند از مزایای فرایندها، تکنولوژیها، کالاها، کانالها و برندهای (یعنی تقریباً تمام اجزای یک کاروکسب) دیگران بهره ببرند. این نوآوریها بدین معنی هستند که یک شرکت می‌تواند بر نقاط قوت خود سرمایه‌گذاری کند و همزمان از قابلیت‌ها و داراییهای دیگران نیز بهره‌مند گردد. نوآوری‌های شبکه‌ای همچنین به مدیران ارشد کمک می‌کنند که ریسک توسعه محصولات و مسیرهای جدید را با یکدیگر تقسیم کنند. این همکاریها که کوتاه یا ادامه‌دار هستند، می‌توانند بین شرکتهایی که همکاری نزدیکی دارند یا حتی رقبای سرسخت شکل بگیرند.

 

3.     ساختار: چگونه استعداد و دارایی‌های خود را سازماندهی و همراستا کنید؟

تمرکز نوآوری‌های ساختاری بر سازماندهی دارایی‌های شرکت (سخت‌افزاری، انسانی یا غیرملموس) به شکل‌های منحصربه‌فردی است که خلق ارزش کنند. این نوآوریها از سیستم‌های مدیریت استعداد تا پیکره‌بندی‌های تجهیزات سرمایه‌ای سنگین را در بر می‌گیرند. هزینه‌های ثابت و عملکردهای یک شرکت را نیز می‌توان از طریق نوآوری‌های ساختاری در دپارتمانهای منابع انسانی، تحقیق و توسعه و فناوری اطلاعات بهبود بخشید. در حالت ایده‌آل، این نوآوریها می‌توانند با خلق محیط‌های کاری بهره‌ور و تشویق به عملکرد بی‌نظیر، باعث جذب استعدادها به سازمان شوند.

 

4.     فرایند: چگونه از روشهای کاملاً جدید برای انجام کارهایتان استفاده کنید؟

نوآوریهای فرایندی شامل فعالیت‌های و عملیاتی می‌شوند که عرضه‌های اصلی یک شرکت را تولید می‌کنند. در اینجا نوآور بودن نیاز به تغییر اساسی از ذهنیت "کاروکسب مثل همیشه" به ذهنیتی دارد که شرکت را قادر می‌سازد تا از قابلیت‌های منحصر به فردش استفاده کند، عملکرد کارآمدی داشته باشد، به سرعت خود را تطبیق بخشد و حاشیه سود مطمئنی برای خود ایجاد کند. نوآوریهای فرایندی معمولاً شایستگی هسته‌ای یک شرکت را شکل می‌دهند. در حالت ایده‌آل، این نوآوریها، "سس ویژه‌ای" هستند که شما استفاده می‌کنید و رقبا نمی‌توانند آنها را کپی کنند.

 

عرضه

این نوع نوآوری‌ها بر محصول یا خدمت اصلی یک شرکت یا مجموعه‌ای از محصولات و خدمات آن تمرکز دارند.

 

5.     عملکرد محصول: چگونه ویژگیها و عملکردهایی متمایز را توسعه دهیم؟

نوآوریهای عملکرد محصول به ارزش، ویژگیها و کیفیت محصولات یک شرکت مربوط می‌شوند. این نوع نوآوری شامل محصولات کاملاً جدید و به‌روزرسانی محصولاتی می‌شوند که برای سازمان ارزش بالایی ایجاد می‌کنند. معمولاً این نوع نوآوری با تعریف کلی از نوآوری اشتباه گرفته می‌شود اما باید توجه داشت که این فقط یک نوع از ده نوع نوآوری است. عملکرد محصول آسان‌ترین نوع نوآوری برای کپی‌برداری توسط رقباست. از ماست و سس مایونز تا خودرو، می‌توان به نمونه‌های فراوانی از نوآوری اشاره کرد که به سرعت توسط رقبا کپی‌برداری شده‌اند.

 

6.     سیستم محصول: چگونه خدمات و محصولات مکمل خلق کنیم؟

منظور از نوآوریهای سیستم محصول، ایجاد ارتباط یا باندل کردن (bundle) محصولات و خدمات مختلف با هدف ایجاد یک سیستم قدرتمند و قابل‌اندازه‌گیری است. این نوآوریها به شما کمک می‌کنند اکوسیستمهایی بسازید که باعث جذب و رضایت مشتریان و فاصله گرفتن از رقبا می‌شوند.

تجربه

این نوع نوآوری بر عناصری تمرکز دارد که مربوط به مشتریان یک سازمان می‌شوند

 

7.     خدمات: چگونه از ارزش عرضه‌های خود پشتیبانی و آنها را چندبرابر کنید؟

نوآوریهای خدمات، کاربرد، عملکرد و ارزش آنچه را که شما عرضه می‌کنید، بهبود می‌بخشند. این نوآوری‌ها باعث می‌شوند که امتحان کردن، استفاده کردن و لذت بردن از یک محصول آسانتر باشد. نوآوریهای خدماتی ویژگی‌ها و وجوهی را برجسته می‌سازند که معمولاً مورد بی‌توجهی مشتریان قرار می‌گیرند. همچنین اگر در مسیر مشتری دست‌اندازی باشد این نوآوری‌ها آنها را هموار می‌سازند. اگر این نوآوری‌ها به درستی انجام شوند، باعث خواهند شد مشتریان بارها و بارها به سازمان شما مراجعه کنند.

 

8.     کانال: چگونه کالای خود را به مشتریان و کاربران عرضه ‌کنید؟

نوآوریهای کانال تمام راههایی را شامل می‌شوند که شما کالای خود را با مشتریان و کاربران مرتبط می‌سازید. هرچند تجارت الکترونیک در سالهای اخیر حاکمیت خود را بر بازار بیشتر کرده اما روشهای سنتی مانند فروشگاههای فیزیکی هنوز مهم هستند. هدف نهایی از این نوآوریها این است که کاربران بتوانند آنچه را که می‌خواهند، در زمان و مکانی که می‌خواهند و به روشی که می‌خواهند با کمترین دغدغه و بیشترین رضایت به دست آورند.

 

9.     برند: کالا و کاروکسب ود را چگونه نشان ‌دهید؟

نوآوری‌های برند اطمینان حاصل می‌کنند که مشتریان و کاربران، کالا و کاروکسب‌ شما را تشخیص می‌دهند، به خاطر می‌سپارند و آنها را به رقبا ترجیح می‌دهند. این نوآوریها حاصل استراتژیهای مدونی هستند که در نقاط مختلف ارتباط با مشتری مانند ارتباطات، تبلیغات، توزیع و رفتار کارمندان به کار گرفته می‌شوند.

 

10.  مشارکت مشتری: چگونه ارتباطاتی بی‌نظیر به وجود ‌آورید؟

نوآوریهای مشارکت مشتری مربوط به درک خواسته‌های مشتریان و استفاده از این بینش‌ها جهت توسعه ارتباطات معنادار بین آنها و شرکت می‌گردند. این نوآوریها باعث می‌شوند که مشتریها ارتباطات‌شان با سازمان را به بخش خاطره‌انگیز، شاد و حتی رویایی از زندگی خود تبدیل کنند.