وقتی خلاقیت به ضرر کاروکسب تمام میشود
عالی بودن آرزوی هر فرد و سازمانی است اما گاهی اوقات عالی میتواند دشمن خوب باشد. ایدههای خلاق اگر ما را به چشماندازی که داریم نزدیک نکنند، ارزشی ندارند. این دامی است که افراد خلاق و ایدهپرداز را همواره تهدید میکند. زمانی که ایدهای در ذهن ما شکل میگیرد و شروع به چکشکاری آن میکنیم تا در نهایت به یک نوآوری تجاری تبدیل شود، این خطر ما را تهدید میکند که هیچ گاه نتوانیم آن ایده را به سرمنزل مقصود برسانیم. دلایل مختلفی برای این عدم تحقق وجود دارد که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره میکنیم.
1) ایدههای خلاق به خودی خود معنایی ندارند.
تئودور لویت، استاد بازنشسته دانشگاه هاروارد، معتقد است که بسیاری از شرکتها مشکلی در زمینه خلاقیت ندارند بلکه مشکل آنها این است که نمیتوانند ایدهها را به مرحله اجرا برسانند. ایدههای خلاق به تنهایی از اهمیت خاصی برخوردار نیستند. آنچه اهمیت دارد این است که یک شرکت بتواند این ایدهها را به مرحله اجرا برساند. هرچقدر ایده پیچیدهتر باشد، به وجود آوردن شرایط لازم برای اجرایی کردن آن نیز سختتر خواهد بود. به همین دلیل است که در تاریخ کاروکسب، تأثیرگذارترین ایدهها که منجر به تغییرات بزرگ شدهاند، ایدههایی ساده ولی کاربردی بودهاند.
2) تغییرات کوچک میتوانند موانع بزرگی به وجود آورند.
هر ایدهای را میتوان بهبود داد. زمانی که راه جدیدی برای انجام یک فرایند به ذهنمان میرسد دوست داریم هرچه سریعتر آن را با دیگران در میان بگذاریم. اما باید به خاطر داشته باشیم که حتی تغییرات کوچک نیز میتوانند اجرایی ساختن یک ایده ساده را با مشکل مواجه کنند.
مالکوم گلداسمیت که یکی از چهرههای برجسته در حوزه مشاوره به سازمانهاست، این پدیده را "ارائه بیش از حد ارزش" مینامد. او معتقد است این پدیده زمانی رخ میدهد که فرد به دنبال ارتقاء یک ایده است بدون آنکه به پیامدهای این تغییرات روی محصول نهایی فکر کند. یک تغییر کوچک میتواند نیاز به صرف بیشتر منابع مالی یا تغییر اساسی در تجهیزات و ماشینها داشته باشد، مضاف بر اینکه همین تغییرات کوچک ممکن است روی فروش محصول نهایی تأثیرگذار باشد. این اتفاقی است که در بخش بستهبندی زیاد اتفاق میافتد. در بازار بارها شاهد بودهایم که یک محصول با بستهبندی خود شناخته میشود و به دلیل همان بستهبندی، فروش بسیار خوبی نیز دارد. در این شرایط تصمیم گرفته میشود بستهبندی بهبود یابد. در نهایت طرحی که انتخاب میشود به لحاظ بصری و هنری بسیار زیباست اما هیچ نشانی از بستهبندی قبلی ندارد و در نهایت مشتری را سردرگم میکند. تغییر و بهبود خیلی خوب است اما ایجاد تغییرات بنیادین به ویژه در بستهبندی اقدام پرخطری است. کوکاکولا که یکی از قدیمیترین و باثباتترین شرکتهای جهان است، سعی کرده ترکیب اصلی شیشههای نوشابهاش را حفظ کند و امروزه تقریباً همه ما با شنیدن نام کوکاکولا بلافاصله شیشه نوشابه معروف آن را در ذهن خود مجسم میکنیم.
3) ایدههای خلاق، پایان کار نیستند.
برخی از افراد، متخصص ارائه ایدههای خلاق هستند و هر ایدهای که میدهند از ایده قبلی جذابتر است. مشکل اینجاست که این فرایند، گاه از کنترل خارج میشود؛ به طوری که ایدهپردازی به اولویت اول و اجرایی کردن آن ایده به اولویت بعدی تبدیل میگردد.
روانشناسان در دانشگاه نیویورک این پدیده را "تحقق نمادین" مینامند. منظور از تحقق نمادین این است که زمانی که یک هدف را با دیگران به اشتراک میگذاریم، به غلط تصور میکنیم که به آن دست یافتهایم در حالی که هنوز هیچ کاری نکردهایم. در نتیجهی این تصور غلط تلاشی برای رساندن ایده به مرحله عمل نمیکنیم.
نباید بگذاریم ایدههای خلاق، ما را وارد یک دور باطل کنند که در آن هر چه بیشتر ایده تولید کنیم و با دیگران به اشتراک بگذاریم، این حس را داشته باشیم که به هدف خود دست یافتهایم.
سبز باشید