پرونده آیندهپژوهی المپیک: المپیک 2056 چه شکلی خواهد بود؟
امروز کلبه ی دیجیتالی(Electronic Cottage) مد نظر آلوین تافلر(Alvin Toffler) به لطف علومی فرارشته ای همچون آیندهپژوهی محقق شده است. کلبه ای که مملو است از ابزارها و دستگاه های دیجیتالی و الکترونیکی.
آیندهپژوهی شامل مجموعه تلاشهایی است که با جستجوی منابع، الگوها، و عوامل تغییر یا ثبات، به تجسّم آیندههای بالقوّه و برنامهریزی برای آنها میپردازد. درواقع، در عصری که تغییرات سریعتر از هر زمانی، در حال وقوع هستند، لزوم آینده پژوهی در زمینه های متعدد از جمله رویدادهای ورزشی بیشتر حس میشود.
هدف آینده پژوهی این است که از طریق ایجاد ارزشهای مثبت مورد نیاز، جهان مطلوب را محتملتر کند. یکی دیگر از کارهایی که در آیندهپژوهی انجام میشود کمک به مردم برای درک این مسئله است که کارهایی که امروز میکنند یا نمیکنند (استراتژیها)، همیشه نتایجی در پی خواهد داشت.
در این بین مادامیکه نام المپیک دربردارندهی شکلی از اعتبار جهانی باشد، ورزشکاران و کشورها دست به هر اقدامی میزنند تا یکی از مدلهای خوشرنگ المپیک را از آن خود سازند. اما توسعه بسیار سریع فناوری ، چه تاثیری بر ورزشکاران جهان خواهد گذاشت؟ المپیک 2016 ریو فرصت مناسبی برای هنرنمایی فناوری های مختلف است. شرکت های مختلفی فناوری های خود را در المپیک معرفی کردند و بسیاری از فناوری ها برای مسابقات آماده نشدند. فناوریهایی مثل دستبندهای پرداخت و هوشمند Near Field Communications، فناوری فتوفینیش که برای عکسبرداری از ورزشکاران در لحظه عبور از خط پایان کاربرد دارد،و بالنهای امنیتی فوق پیشرفته و رباتهای فیلمبردار از آن جمله هستند.
عینک آینده را به چشم میزنیم تا ببینیم چهل سال آینده چه تغییراتی در انتظار رقابتهای المپیک خواهد بود. به یاد داشته باشیم آینده پژوهان قصد دارند با پیشبینی عوامل اثرگذار در تغییرات آینده به صورتی دوگانه، هم مهار تغییرات را در دست گیرند و هم جامعه را برای این تغییرات آماده کند:
ابزار ویرایش ژنتیکی CRISPR-Cas9
اصلاح ژنتیکی چند سالی است که برای درمان بیماریها توجه دانشمندان را جلب کرده است. اما تب تند پیشرفت بشر در این زمینه به همینجا ختم نشده و چند نمونه از موفقیتهای علمی مثل رونمایی از ژنوم انسان، جلوگیری از بروز مالاریا در پشهها و درمان لوسمی از جمله دستاوردهای بزرگ پزشکان درحوزه اصلاح ژنتیکی هستند.
تکنیک CRISPR/Cas9 امکان ویرایش سریع و دقیق ژنها را با بریدن و قرار دادن تکه دیانای در مناطق مطلوب فراهم کرده و راه را برای درمان نقصهای ژنتیکی و جلوگیری از گسترش بیماریها هموار کرده است. این رویکرد بر روی همه چیز، از موشها گرفته تا جنین انسان مورد استفاده قرار گرفته و در حال حاضر برای درمان سرطان و سایر بیماریها و همچنین ارتقای توانمندیهای طبیعی بشر بویژه در حوزه ورزش به کار گرفته خواهد شد.
هرچند امروزه مسابقات المپیک در قالب رویدادی عادلانه برگزار میشود و همه شرکتکنندگان از ژنتیکی برخوردارند که با آن متولد شدهاند؛ اما پیشرفتهای آینده ممکن است این معادله را تغییر دهد. آیا برتری ژنتیکی به خودی خود یک مزیت ناعادلانه است؟ چرا افراد باید محدود به ویژگیهای ژنتیکی باشند که از والدینشان به ارث بردهاند؟ در آیندهای نه چندان دور دانش ویرایش ژنتیکی به بشر کمک میکند که فارغ از تواناییهای محدودی که از والدینشان به آنها منتقل شده، قابلیتهای خارقالعادهای را به نمایش بگذارند. .
جهان ژنتیک در سالهای اخیر و به لطف ابداع تکنیکهای مثل کریسپر پیشرفت زیادی را به نمایش گذاشته است، روشی که شامل ویرایش دقیق دی.ان.ای در موجود زنده است. تمرکز اولیه اغلب تحقیقات در این زمینه روی حذف ژنهای معیوب و مسئول بروز بیماریهای وراثتی است.
اما با اندکی خیالبافی علمی میتوان تصور کرد که با شناخت کامل این قبیل متدهای علمی در آینده این روش توسط تیمهای ملی ورزشی و یا ورزشکاران انفرادی مورد استفاده قرار گیرد. به لحاظ تئوریک هرگونه مزیت ژنتیکی را میتوان به دی ان ای فرد دیگری منتقل ساخت.
برای مثال میتوان انتظار داشت که ظرف سالهای آینده شاهد ظهور گروه جدیدی از ورزشکاران بر اساس قابلیتهای ژنتیکی طبیعی یا اصلاح شده مثل بسکتبالیستهای چند متری، ژیمناستیککارانی با بدن مافوق انعطاف پذیر و وزنه بردارانی که قادرند چندین برابر رکوردهای فعلی وزنه جابجا کنندخواهیم بود.
مدتی پیش احتمال دستکاری ژنتیکی در یکی از ورزشکاران چینی جنجال به پا کرد. در کتاب چین چگونه یائو مینگ را تولید کرد میخوانیم که یائو مینگ 226 سانتیمتری که نخستین بازیکن موفق صادر شده از چین به دنیای بسکتبال است و مشهورترین فرد چینی در جهان شناخته میشود، محصول یک برنامه طاقت فرسا و احتمالا ژنتیکی است که از هنگام شروع آن توسط "مائوتسه دونگ"، از نیم قرن پیش تاکنون به ندرت تغییر کرده است.
احتمال دارد بازیهای المپیک 2056 در دو دسته ورزشکاران عادی و ورزشکاران اصلاحژنتیکشده برگزار شود تا جانب عدالت تا حد امکان حفظ شود.اما بطور حتم تماشای رقابت میان این دو گروه نابرابر هیجانانگیزتر خواهد بود.
حسگرها و واقعیت افزوده
آیا تا به حال به این موضوع فکر کردهاید که روزی همزمان با عبور از مقابل یک فروشگاه خوار و بار از فهرست اقلام آن بدون نیاز به ورود به فروشگاه مطلع شوید یا حتی زمانی که از مقابل یک هتل عبور میکنید از ظرفیتهای خالی این هتل، امکانات آن و همچنین نظر افرادی که اقامت در این هتل را تجربه کردهاند، اطلاعاتی به دست آورید. این تجربهها دیگر بخشی از یک داستان علمی ـ تخیلی نیست. واقعیت است؛ واقعیتی از جنس افزوده که در حوزه های مختلفی بویژه ورزش نیز ورود کرده است.
زاکربرگ می گوید که در ده سال آینده، واقعیت مجازی و افزوده با هم ترکیب شده و تبدیل به بخشی از زندگی روزمره ما خواهند شد.
اطلاعات در بسیاری از ورزشها ، کلید موفقیتبوده یا حداقل یک ابزار ارزشمند آموزشی است. شناگران در حال حاضر به حسگرهایی مجهز هستند که بازخوردهای صوتی را برای ارتقای تکنیک به آنها ارائه میکند. بازخوردهای درلحظه اینچنینی میتواند ورزشکار را بسیار سریعتر و کارآمدتر از حتی سیستم مربی-شاگردی در مسیر تمرینی درست قرار دهد.
نظارت درلحظه بر سطوح مواد مغذی، هورمونها و سایر علائم پزشکی میتواند به ورزشکاران برای رسیدن به جایگاه برتر و عملکرد بهینه کمک کند و ما هم اینک شاهد علایم اولیه آن هستیم. مربیان باید بتوانند از این فناوری برای نظارت بر بعد فیزیولوژیک ورزشکاران و نه صرفا عملکرد و بعد اجرایی آنها نظارت کنند.
ما شاهد توسعه فناوریهای مرتبط با واقعیت افزوده هستیم که در آن میتوان اطلاعات را بر روی پدیدههای پیرامونی افزود. برای مثال میتوان عینکهای واقعیت افزودهای را در نظر گرفت که پرش تیر یک کماندار را با جهت دقیق و شرایط آبوهوایی پیشبینی میکند یا نمونهای که به دونده دوی ماراتن اطلاعاتی در مورد سرعت و موقعیت حریفان میدهد. فناوری واقعیت افزوده در زندگی معمول ما جریان خواهد یافت.
پروتزها و اندام بیونیکی و سهبعدی - ترابشریت
به دانش ساخت دستگاهها به تقلید از اندام بدن، علم بیونیک گفته میشود. و به هر جسمی که به طور مصنوعی ساخته شده و جايگزين يک عضو از دست رفته بدن انسانی ميشود، پروتز گفته ميشود.
در واقع سرانجام اتحاد انسان و ماشین فرا خواهد رسید و ابرانسانهای بیونیکی بر فراز سیاره پدیدار خواهند شد. در راستای همین ارتقای قابلیتها ژاپنیها لباس روباتیکی به نام HAL(اختصار Hybrid Assisted Limb) ساختهاند که نخستین روبات سایبرگ جهان محسوب میشود. این لباس را فرد پوشیده و بدین ترتیب قدرت و تحرک وی افزایش مییابد.
از دیگر سو بزودی اندام بیونیکی ورزشکاران معلول پارالمیک را قادر میسازند تا در رقابتها با ورزشکاران سالم به لحاظ جسمی شرکت کنند. برای مثال، پاهای پروتزی امروزی به معلولان اجازه داده تا از آنها در ورزشهای مختلف استفاده کنند. در حال حاضر، آنها به شکل تیغهمانند ساده هستند، اما بزودی و به لطف فناوریهایی مثل چاپ سه بعدی اندام شاهد نمونه های پیشرفتهتری از این پروتزها خواهیم بود.
اسکار پیستوریوس که لقب سریعترین انسان دونده بدون پا را دارا است، دونده معلول آفریقایی است كه از هر دو پا معلول است، اما مدال طلای دوی ۲۰۰ متر و مدال برنز دوی ۱۰۰ متر پارالمپیك آتن در گروه معلولان از یك پا را به دست آورده است و بارها ركوردهای جهانی دوهای ۱۰۰ متر، ۲۰۰ متر و ۴۰۰ متر پارالمپیك را شكست. او با یک جفت پروتز تیغهای در المپیک 2012 مسابقه داد اما پیش از آن در آزمایشاتی شرکت کرده که نشان میداد، تیغههای فیبرکربن (معروف به چیتا) پای مصنوعی وی هیچ مزیت ابرانسانی بر سایر معلولان ندارد و ششها او نیز مانند دیگر رقبا به هنهن میافتد و عضلاتش تحت تاثیر خستگی قرار می گیرند. هرچند فدراسیون جهانی دو و میدانی پس از تحلیل قابلیتهای چیتا و استراتژی دویدن پیستوریوس حضور او را در مسابقات رسمی ممنوع کرد، اما پس از شکایت پیستوریوس به دیوان داوری ورزش، در ۱۶ میسال ۲۰۰۸ این دادگاه دلایل آیایایاف در مورد مزیت غیرمنصفانه چیتا را ناکافی دانست و مجوز شرکت او در مسابقات انسانهای سالم را صادر کرد.
اسكار پیستوریوس با پاهای مصنوعی علاوه بر راگبی، در مسابقات واترپلو و تنیس آموزشگاههای آفریقای جنوبی هم شركت كرد.
وانگهی هماینک مفاصل زانو و اندام مصنوعی مچ پا در حال ساخت هستند که مطمئنا بسیار بهتر از اندام انسانی عمل خواهند کرد. از سوی دیگر در حال حاضر لنزهای بیونیکی وجود دارد که دید سه برابر بیشتر از چشم انسان ارائه میکنند. دستهای مصنوعی جدید نیز در حال تولید هستند که باقدرت فکر کار میکنند و حس لامسه دارند.
المپیکهای آینده چیزی شبیه به مسابقات فرمول یک امروزی خواهند بود: تلفیقی متعادل از قابلیتهای فناوری و انسانی.
امسال نیز به همت بنیاد ETH زوریخ شاهد برگزاری نخستین دور از المپیک سایبورگها خواهیم بود. انسان سایبورگ، انسان آرمانیِ زندگی سایبری و زندگی دیجیتالی است. انسانی که توانایی های مختلف جسمی و شاید در آینده ذهنی اش از راه الحاق کردن تراشه ها، میکروچیپ ها، سنسورها و قطعاتی از این دست متحول شده و ارتقاء پیدا کرده است. امسال پس از بازیهای المپیک و پارالمپیک شاهد رقابتهای Cybathlon خواهیم بود. Cybathlon، نخستین رقابت جهانی برای ورزشکاران و افراد معلول است که با کمک ایمپلنتهای زیستی، پروتزها و دیگر فناوریهای توانافزا رقابت میکنند. رقابتهای Cybathlon شامل شش حوزه، با توجه به نوع نیاز فیزیکی رقابت کنندگان، خواهد بود. برای افرادی با دست و پای زیستی رقابتهایی مانند عبور از موانع با صندلیهای چرخدار برقی و اسکلت بیرونی پوشیدنی برگزار میشود
تحریک نورونی، و نورو-اسپورت
در المپیک امسال، برخی ورزشکاران تلاش دارند تا از مزایای تحریک نورون استفاده کنند. هدستهای نوظهور "Neuropriming" به تحریک الکتریکی مغز پرداخته تا آن را برای فعالیت آماده سازند و شرکت Halo، سازنده آن مدعی است که قدرت و سازماندهی سیگنالهای ارسالی به عضلات را ارتقا میبخشد.
رستاخیز فناوری یا سینگولاریتی تا نیم قرن آینده بر فعالیتهای بشری سایه خواهد انداخت. سینگولاریتی به ایجاد هوشی برتر از هوش انسان از طریق فناوری اطلاق میشود که از طریق فناوریهایی مثل هوش مصنوعی، رابط مستقیم مغز- کامپیوتر (BCI)، تقویت بیولوژیکی مغز، مهندسی ژنتیک و اسکن رزولوشن بسیار بالا از مغز که به دنبال آن شبیهسازی دقیق مغز صورت میگیرد نشات میگیرد. آیندهای که ذهنهای باهوشتر از ذهن انسان را دارا باشد، مافوق تصور خواهد بود.
مغز انسان در برابر این جهان بزرگ بسیار محدود است. با ساخت رایانههای پیشرفتهتر میتوان به درک بهتر جهان امیدوار شد. این هوش برتر میتواند به ابداعات پیشرفته و هوشمندتر منتهی شود.
شاید در آینده مفهوم یک مسابقه جهانی بیشتر با همکاری ارزشگذاری شود تا رقابت. و شاید بشر گرفتار تبعات اخلاقی این فناوریها شود.
منبع:
http://newatlas.com/future-olympics-bionic-genetic-neurostimulation-augmentation/44781/
سبز باشید