هوش هیجانی از مفاهیم بنیادین روان شناختی است که عامل جدی کامیابی رهبران و مدیران در محیط کار به حساب می‌آید. رهبران و مدیران سازمانهای بزرگ اقتصادی بر این باورند که بیشتر موفقیتهای آنان مرهون و مدیون مهارتهای هوش هیجانی است.
"من از لحاظ احساسی چندان با هوش نیستم!" جمله‌ای که زیاد شنیده‌ایم. اما باید توجه داشت که علی‌رغم باور معمول، نمی‌توان گفت که افراد خوش برخورد و به قولی؛ کسانی که با زبان چرب و نرمِ خود مار را از لانه بیرون می‌کشند، حتماً از هوش هیجانی بالایی برخوردار هستند و در مقابل افراد سرد، خشک و جدی فاقد این مهارت می‌باشند.
دنیل گلمن که از نظریه پردازان اصلی در حوزه‌ی EQ است، اعتقاد دارد که هوش هیجانی متشکل از 5 قابلیت است:

• خود آگاهی
• خود انگیزشی
• خود تنظیمی
• همدلی
• مهارتهای اجتماعی

تمامی ما دارای نقاط قوت و نقاط ضعف در پنج قابلیت فوق هستیم، و لذا کسی نمی‌تواند مدعی شود که از هوش هیجانی بی‌بهره است. اما ارتباط جشنواره فیلم اسکار با هوش هیجانی در کجاست؟ 
اسکار امسال تجلی رقابت میان فیلمهایی بود که هریک در عمل اشاراتی به مفاهیم هوش هیجانی داشتند.
درونمایه این فیلمها به خوبی نشان می‌دهد که هوش هیجانی چیست و فقدان مهارتهای آن چه دردسرهایی برای ما پدید می‌آورد.

1. مرد پرنده‌ای
(برنده‌ی بهترین فیلم، بهترین فیلمبرداری، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی.)
این فیلم با درونمایه طنزی گزنده و تلخ، کمبود خودآگاهی بازیگری قدیمی را به تصویر می‌کشد. فیلم در خصوص بازیگری کهنه‌کار اما افول‌کرده است که روزگاری در نقش یک ابر قهرمان به نام مردپرنده در اوج بود، اما حالا کمتر کسی به او بها می‌دهد. مرد پرنده‌، می‌خواهد با اجرای یک نمایش، شهرت از دست رفته‌اش را بازیابد.

خودآگاهی
اولین گام برای افزایش هوش هیجانی، خودآگاهی است. خودآگاهی به معنای آن است که چه احساسی داریم و چرا دچار آن احساس شده‌ایم. بنابراین خودآگاهی پایه‌ای است که دیگر عناصر هوش هیجانی بر آن بنا می‌شود. فردی که دارای خودآگاهی است، نسبت به احساسات و هیجانات خود فهمی عمیق دارد و به علاوه از نقاط قوت و ضعف و انگیزه‌های خویش نیز آگاه است. او انسانی واقع‌گرا است، به این معنا که نه در حدي افراطی عیب‌جو است و نه آنکه با نگاهی ساده انگارانه و غيرواقعي به خود نظر می‌اندازد. او نسبت به خود و دیگران صادق است و اهداف و آرمانهای خود را می‌شناسد و می‌داند که به کدام سو حرکت می‌کند. انسانهای خودآگاه در احساسات خود دقیق هستند. به طور مثال یک فرد خودآگاه به جای عبارت "احساس بدی دارم" می‌گوید "عصبانی هستم"
مرد پرنده‌ای به وضوح فاقد چنین مهارتی است. او تفاوت ميان احساس، عشق و شهرت را نمی‌داند. او عشق خالصانه همسر و فرزند خود را قربانی شهرت طلبی می‌کند. مرد پرنده‌ای قادر به تصمیم‌گیری درست نیست، چراکه از حقیقت وجودی خود بی‌اطلاع است. او خود را پدري دلسوز يا همسري مسئوليت پذير نمي‌بيند، بلكه پس از سالها همچنان خود را در نقش خیال‌انگیز ابر قهرمان غیرواقعی به نام مرد پرنده‌اي تصور مي‌كند. مرد پرنده اي از انگيزه‌هاي واقعي خود نیز شناخت کافی ندارد، بنابراین قدم در بی‌راهه می‌گذارد. در یکی از سکانسهای فیلم، دختر مرد پرنده‌ای به او جمله‌ای می‌گوید که نشانگر عدم درک صحیح مرد پرنده‌ای نسبت به انگیزه‌های واقعی خویشتن است: "پدر تو به خاطر هنر نمی‌خواهی این نمایش را راه بیندازی، بلکه قصدت این نیست که دوباره سر زبانها بیفتی."
صدای درون مرد پرنده‌ای، ندایی گمراه کنند و نشأت گرفته از عدم خودآگاهی او است. ندای دورن ما می‌تواند اصلی‌ترین راهنمای‌‌مان در گرفتن تصمیمات درست و انتخاب مسیر صحیح باشد و به عکس قادر است ما را گمراه کند و در هزارتوی زندگی رهایمان سازد. ندای درون خود را با افزایش خودآگاهای‌مان، رام و آرام کنیم.

2. شلاق
 (برنده‌ی جايزه بهترین بازیگر مکمل، بهترین تدوین تصوير، بهترین تدوین صدا)
فیلم شلاق بر محوریت شخصیت جوانی پرتلاش و باانگیزه به نام اندی است که مشتاق حضور در میان بهترین‌های موسیقی جاز است. اندی یک خودانگیزش‌گر ماهر، اما در زمینه مهارت‌های اجتماعی ناوارد است. او قصد دارد تا نظر مربی گردن کلفت و بدعنق گروه موسیقی- یعنی فلچر- را به خود جلب کند. مردی که در نهایت بی‌رحمی و با جنگ‌افزار روانی، شاگردانش را تربیت می‌کند.

خودانگیزشی
اندی نوازنده‌ای با انگیزه‌های بزرگ است. او می‌خواهد به اوج برسد. بنابراین هر چه فلچر سنگ‌اندازی می‌کند و قلدری بیشتری به خرج می‌دهد، اندی سرسخت‌تر تلاش می‌کند تا آن‌جا که حتي در اثر تمرين زياد خون از سر انگشتانش جاری می‌شود.
اندی مردی است که ماموریت خود را می‌داند، اما در راه رسیدن به هدف اصلی خود از جنبه‌های دیگر زندگی بویژه روابط اجتماعی باز می‌ماند.او از دیگران بیگانه می‌شود تا آن‌جا که باید پیروزی خود را به تنهایی جشن بگیرد.

مهارت‌های اجتماعی
مهارت‌های اجتماعی در ادبیات هوش هیجانی شامل توان تاثیرگذاری، رهبری، مدیریت تعارض، ایجاد رابطه و کارگروهی است، افراد دارای مهارت‌های اجتماعی قادرند در موقعیت‌های مختلف اجتماعی با دیگران ارتباط برقرار و با توجه به احساسات افراد به این روابط ادامه دهند. اندی نمی‌تواند از موقعیت‌های اجتماعی و حمایت نزدیکان خود بهره‌برداری کند، او به جای رابطه‌سازی، رابطه‌سوزی می‌کند.
او حتی خانواده خود را می‌رنجاند و حتی یک دوست هم برای خود ندارد. شلاق فیلمی در ستایش توازن است، خودانگیزشی اندی فوق‌العاده اما عدم توانایی او در مهارت‌های اجتماعی، عاملی است که موفقیت اندی را دچار چالش می‌کند. ایجاد تصویری درست از خود، با ایجاد روابط سازنده با همنوعان حامل می‌شود. به علاوه وجود توازن میان مهارت‌های هوش هیجانی، میزان موفقیت افراد و شانس پیروزی ایشان را مشخص می‌کند.

3. پسرانگي
(برنده‌ی جايزه بهترین بازیگر زن مکمل)
پسرانگی یکی از مهم‌ترین فیلم‌های قرن 21 است که فیلم‌برداری آن به مدت 12 سال به طول انجامیده است. پسرانگی فیلمی در خصوص میسون شش ساله به همراه مادر و خواهرش است که پدرشان آن‌ها را ترک کرده است. شخصیت پدر، یکی از جذابیت‌های فیلم است. او مردی بی قید و بند است که کمترین مهارتی در خویشتن‌داری دارد. در اصول هوش هیجانی، مهارت خودتنظیمی و یا به تعبیر بهتر خودگردانی شامل خویشتن‌داری و قابلیت اعتماد، وجدان سازگاری، انگیزه پیشرفت و ابتکار می‌شود. مهارتی که به افراد کمک می‌کند تا احساسات خود را به صورت مناسب و جامعه‌پسندانه ارائه کنند و بتوانند عصبانیت، ناراحتی و ترس خود را کنترل کنند. اما با گذشت زمان پدر خانواده به بلوغ فکری لازم می‌رسد و همدلی بالای خود را  رفته رفته بیشتر نشان می‌دهد.

                      

سبز باشید