آنگونه که جیم‌کالینز اشاره می‌کند: منابع انسانی شایسته یک سازمان، ارزشمندترین دارایی آن محسوب می شوند. به همین دلیل، اندیشمندان حوزه‌ی کسب‌وکار توجه بسیاری را معطوف این محور کلیدی در عملکرد سازمان کرده‌اند، به‌گونه‌ای که متخصصان نشریه نام‌آشنای فوربس، اخیرا گزارشی66 صفحه‌ای را از پیش‌بینی‌های علمی خود پیرامون تحولات منابع انسانی  منتشر ساخته‌اند. هرچند، این گزارش تنها رویدادهای یک سال آتی را پوشش می‌دهد، اما حاوی نکات قابل توجهی است. طبق این گزارش، رشد جهانی اقتصاد موجب ایجاد سطح جدیدی از رقابت میان منابع انسانی خواهد شد و به‌تبع آن، افراد بسیاری نسبت به تغییر مشاغل خود اقدام خواهند کرد. در طرف مقابل، سازمانها نیز تمرکز خود را از کاهش هزینه‌ها به حفظ، نگهداشت و افزایش مشارکت کارکنان در امور سازمانی معطوف خواهند کرد.
 از دیگر سو، ادامه پیشرفت چشمگیر فناوری طی سالهای آتی موجب می‌شود تا سازمانها بیش از پیش نسبت به تقویت برند استخدامی (employment brand) و یا برند کار فرما، اهتمام ورزند. برند کارفرما، از جمله مفاهیم جدید در ادبیات کسب‌وکار و مدیریت منابع انسانی است.مقصود از برند کارفرما تصویر  شکل گرفته از ویژگی‌ها و مشخصات یک سازمان (در نقش کارفرما) در ذهن منابع انسانی موجود سازمان و متقاضیان کار در بازار کار نسبت به آن سازمان است. وجود یک برند کارفرمای مثبت، نشان می‌دهد که این سازمان از دیدگاه کارکنان آن و نیز متقاضیان بازار کار، محیطی مستعد و مناسب برای کارکردن است. سازمانهای دارای برند قدرتمند کارفرما، عموماً چشم‌اندازی موفق از آینده‌ی شرکت داشته، محیطی یادگیرنده دارند، از فرهنگی‌ باز و پذیرنده برخوردارند و منابع انسانی آن در حد قابل قبولی هوشمند بوده و متخصصین آن نیز دارای روحیه کار تیمی هستند. به‌علاوه آنکه این سازمانها به حفظ تعادل میان زندگی شخصی و حرفه‌ای کارکنان خود کمک شایانی می‌کنند و امکان رشد عمودی آنها را فراهم کرده، در ارزشیابی دارای نظامی کارآمد و فاقد تبعیض هستند و ایده‌های مدیران ارشد این قبیل سازمانها منطبق بر واقعیات موجود است.
به‌علاوه مطالعات و بررسی‌های فوربس نشان می‌دهد که طی سالهای در پیش‌رو، وجود پایگاه‌های غنی داده و اطلاعات از محیط داخلی و رقابتی سازمانها، به اصلی‌ترین وجه تمایز سازمانهای آینده بدل خواهد شد و داده‌ها می‌توانند به عنوان وجه رایج سازمانهای آینده، نفشی ارزش‌آفرین خلق کنند. البته با نگاهی نه چندان خوشبینانه به فضای حاکم بر کسب‌و کار می‌توان گفت که به نظر می‌رسد که سازمانهای آینده با بحران در رهبری کارآمد و شایسته پرسنل مواجه خواهند شد و سازمانها و به ویژه واحدهای مرتبط با مدیریت منابع انسانی ناگزیر به بهبود و نوآوری مستمر هستند تا از قافله عقب نمانند. با ذکر این مقدمه، در ادامه‌ی  یادداشت حاضر خلاصه‌ای از گزارش 66 صفحه‌ای فوربس را تقدیم همراهان می‌کنم.

سال آینده: سال توان‌‌افزایی کارکنان و تمرکز بر منابع انسانی
در این سال، موضوع جذب، نگهداشت، پرورش و افزایش سهم کارکنان اهمیتی دوچندان خواهد یافت. برآوردها، حاکی از آن است که جذب و پرورش استعدادهای انسانی شایسته، صدرنشین امور کلیه‌ سازمان‌ها و از اولویتهای آن‌ها خواهد بود. البته مدیران منابع انسانی در این زمینه با دو چالش اساسی مواجه خواهند شد و آن نگهداشت و نیز رهبری تیم‌های کاری است. این چالش‌ها، بیشتر به دلیل سرعت تغییرات در اقتصاد جهانی هستند. از دیدگاه کارشناسان فوربس،"جنگ بر سر جذب استعدادها پایان می‌پذیرد، و برنده‌ی میدان استعدادهای شایسته خواهند بود."
طی سالهای گذشته، عمده تلاش سازمانها معطوف به کاهش هزینه‌ها  و معقول‌ساختن دخل وخرج بوده است. به همین دلیل، فشار بسیاری بر منابع انسانی وارد شد تا بهره‌وری ایشان به هر طریق ممکن افزایش یابد. اما آمارها، ‌نشان‌دهنده‌ی وجود یک فاجعه عمیق در میان منابع انسانی سازمانها است: بیش از 60% از سازمانها عقیده دارند که"سر وکارآمدن با کارکنان درمانده و بی‌انگیزه" نخستین اولویت کاری آنها است که زمان و انرژی بسیاری را به خود صرف می‌کند.
اما آنچه روشن است، منبع قدرت از دست مدیران به تدریج خارج و کنترل امور ناگزیر به دست کارکنان با عملکرد بالا و دارای مهارتهای کلیدی (به ویژه در زمینه علوم مدیریت، مهندسی، ریاضیات، علوم‌اجتماعی، انرژی) خواهد افتاد. به‌علاوه توازن عرضه و تقاضا برای استعدادهای شایسته برهم خواهد خورد و طی سالهای آتی شاهد کاهش چشمگیری در میزان عرضه‌ی منابع انسانی شایسته و دارای مهارتهای کلیدی خواهیم بود. افزون بر این، سازمانهایی که در جذب و سهیم‌سازی کارکنان نسل هزاره و نسل دیجیتالیسم و ارتباطات ناکام باشند، قافیه را خواهند باخت و جایگاهی درآینده‌ی جهان نخواهند داشت.
هر چند که همچنان جهان طی سالهای آتی با پدیده‌ی بی‌کاری و کمبود اشتغال مواجه خواهد بود، اما دیدگاه مردم نسبت به مساله‌ی اشتغال تغییر خواهد کرد. در آینده، افراد به دنبال مشاغلی خواهند بود که برای آنها ارزش‌آفرین، معنادار ، مشوق و نیز لذت‌بخش باشد. کارکنان با عملکرد بالا، بیشتر به دنبال توسعه شغلی هستند، در طرف مقابل کارکنان رده متوسط در پی مهارت‌افزایی و افزایش توانمندیهای رهبری در خود هستند و سازمانها نیز به‌ نوبه خویش خواهند کوشید تا برای حفظ بقای خود به رقابت موثر، انطباق با محیط و نوآوری مستمر بپردازند.
نظریه داروین امروزه در مورد سازمانها نیز به‌عنوان موجودی زنده و پویا نمود دارد، بگونه‌ای که اصلح‌ترین موجودات نه قوی‌ترین آنها بلکه انعطاف‌پذیرترین‌شان است. شاید به همین دلیل بود که دایناسورها با وجود جثه‌ی بسیار بزرگ و قدرتمند خود، اما به دلیل عدم توانایی‌شان در سازگارپذیری با محیط پیرامون خود، محکوم به فنا شدند.
در ادامه‌ی یادداشت دیگر پیش‌بینی‌های فوربس از وضعیت آتی منابع انسانی را مرور می‌کنم.
1.    استعدادها، قابلیت‌ها و مهارتهای منابع انساتی به پدیده‌ای جهانی بدل خواهند شد
 طی سالهای آتی، مهارت‌های کلیدی منابع انسانی با کمبود جدی مواجه خواهد شد که این مساله ضرورت توجه بیشتر به آموزش و مهارت‌افزایی را ایجاب می‌کند. طبق پیش‌بینی‌ها، مهارتهایی نظیر مهندسی نرم‌افزار، علوم مرتبط با انرژی و علوم مرتبط باحیات و زیست، ریاضیات و علوم تحلیلی ، IT و دیگر مهارتهای نرم و امور استراتژیک دچار کاهش شدید در بخش عرضه خواهند شد و لذا تمرکز سرمایه‌گذاریهای آموزشی باید بیشتر معطوف به پرورش این مهارتها  باشد. به این ترتیب، طی سالهای نه‌چندان دور، چالش جدی نه استخدام برترین استعدادهای انسانی و یا به کارگماری منابع انسانی شایسته‌تر از کارکنان رقبا، بلکه دشواری در جذب نیروهای کارآمد محلی خواهد بود. به این معنا که سازمانهای تخصصی به ‌دلیل عدم دسترسی به کارکنان بومی، ناگزیر به جذب منابع انسانی در سطح بین‌المللی خواهند شد. لذا سیستم استخدام این قبیل شرکتها می‌بایست در سطحی جهانی گسترش یابد و با ایجاد شبکه‌های استعدادیابی، جذب نیرو‌های کارآمد از میان مناطق جغرافیایی پراکنده صورت گیرد.

 

 

ادامه این مطلب  را در کتاب "بازاریابی و زندگی با مدیریت" بخوانید.

 

 

سبز باشید