شباهت‌های اداره یک کسب وکار با دوی ماراتن
بارها گفته‌ام که خداوند تمام کائنات را معلم ما آفریده است و ما فقط باید دانشجویی کنیم، تا این اساتید دانا را در اطراف خویش ببینیم و پیام‌های ارزشمندشان را بشنویم. مدتها بود که تمایل داشتم در خصوص دو ماراتن و یادگیری‌های آن در کسب‌وکار و زندگی یادداشتی بنویسم، خوشحالم که دیروز و امروز فرزندان لایق ورزشکار این سرزمین در مسابقات فوتبال ساحلی با شکست روسیه، فوتبال با شکست لبنان و والبیال با شکست ایتالیا شوق مردم قدرشناس‌شان را افزون ساختند، لذا من هم با قدردانی از زحمات این عزیزان، یادداشت امروز را به شما همراهان تقدیم می‌کنم.
قبلاً در سایت شخصی‌ام (www.dargi.ir) نکاتی را پیرامون یادگیری از دنیای ورزش در زندگی فردی و سازمانی خواندیم و شاید شاهد برنامه‌های تلویزیو‌نی‌ام در برنامه‌های روزهای یکشنبه صبح شبکه تهران با موضوع تجزیه و تحلیل و یادگیری از ورزش در فضای کنونی کشورمان نیز بوده باشید. ورزش و کسب‌وکار هر دو پدیده‌هایی به قدمت بشر هستند که پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارند، و در طول تاریخ هر یک به سهم خود به اعتلای دیگری کمک کرده است.
همانطور که بارها از من شنیده‌اید؛ پروردگار هستی، کل کائنات را معلم بشر آفریده است. پس کافی است که ما دانشجویی را پیشه خود سازیم و فقط به عالم بودن اکتفا نکنیم و یادگیری‌هایمان را در حوزه عمل پیاده سازیم و آنها را با عشق درآمیزیم، آنگاه عالم عامل عاشق خواهیم بود. در این میان آدمی همواره برای فرار از سکون‌زدگی و سستی، به تحرک و به‌ویژه ساده‌ترین و در دسترس‌ترین ابزار ورزشی خود، یعنی دویدن روی آورده است. واضح است که دویدن ابزاری مهم در اختیار انسان‌ها است، و به همین دلیل همواره مورد توجه تمدنهای بشری بوده است، به‌گونه‌ای که سابقه تاریخی دوی سرعت به المیپک‌ها و رویدادهای ورزشی باستانی می‌رسد. دویدن در رشته‌های مختلفی برگزار می‌شود. ازآن جمله میتوان به مسابقه‌های دوی‌ماراتون اشاره داشت که درآن دوندگان فاصله‌ای بالغ بر 40 کیلومتر را میدوند. نام دوی ماراتن از یک دروغ تاریخی و نبرد میان ایران وسپاه اسپارت برداشت شده است. نقل می‌شود که در جدال میان ایران و یونان در زمان پادشاهی داریوش و پس از پیروزی آتنی‌ها در این جنگ که در دشت مارتوان درگرفت، مردی یونانی از فرط شادی مسافت بین صحرای ماراتون تا آتن را دوید، تا نوید پیروزی را بدهد اما از شدت خستگی جان باخت. صرف‌نظر از حقیقت یا دروغ این واقعه، ماراتون امروزه نماد استقامت و مسافت طولانی است. به طورکلی دویدن انطباقی انکارناپذیر با طبیعت بشر دارد، چه آنکه میتوان گفت که دویدن اولین سلاح آدمی درمقابله با مخاطرات محیط بوده است. امروزه کمپین‌های ورزشی اجتماعی بسیاری در سراسر جهان با مضمون دویدن و بازاریابی اجتماعی برگزار می‌شود؛ از آن جمله میتوان به کمپین خیریه سرطان اشاره داشت که یک رویداد پیاده‌روی بزرگ است و در آن اطلاعات ارزشمندی درخصوص روشهای مقابله و تشخیص زود هنگام سرطان ارائه می‌شود. از دیدگاه من، دویدن فصل مشترک بسیاری با اداره‌ی یک کسب دارد، از جمله این شباهت‌ها می‌توانم به موارد ذیل اشاره کنم:
• باید روزانه برای آن وقت بگذاریم
ویژگی‌های دوی مارتن به شکلی است که ورزشکار می‌بایست هر روز تمرینات آن را به شکل منظم انجام دهد تا مسافت کیلومتری را بدون مشکل طی کند. دوی‌ماراتون از جمله ورزشهایی است که موفقیت درآن، به استقامت و صبوری زیادی نیازمند است. به همین ترتیب کار آفرینان و مدیران موفق افرادی پر تلاش هستند که زمان خود را برنامه‌ریزی کرده و همواره خود را وقف یادگیری مستمر می‌کنند تا از قافله رقابت جا نمانند. آنها می‌دانند که عضلات کسب‌وکارشان باید هر روز ورزیده‌تر شود تا تاب استقامت در برابر حرکت شتابان وبی‌رحمانه رقابت را داشته باشند.
• البته به تجدید قوا هم نیازمندیم
انسان به دلیل محدویت‌های جسمانی خود قادر نیست ساعات بسیار طولانی کار یا ورزش کند. صاحب نظران ورزشی به ویژه در رشته دوی ماراتن همواره قدرت تجدید قوا و استراحت هوشمندانه در تقویت ورزشکار را یادآور می‌شوند و آن را مکمل پیشرفت می‌دانند. حجم بالای کار، می‌تواند در مواردی موجب افت کیفیت وبهره‌وری شده وتعادل میان زندگی شخصی وحرفه‌ای افراد را برهم زند. لذا گاهی به خود استراحت هدفمند بدهیم و حتی در برخی موارد به شکل حساب شده وهوشمندانه از بخشی از بازار عقب‌نشینی کنیم، تا با تجدید قوا بتوانیم یورشی تازه به بازار ببریم.
• چیزی به نام راه میانبر وجود ندارد
پیشرفت چه در زمینه ورزش و چه کسب‌وکار، با واژه‌ای به نام میانبر غریبه است. هر چند که میتوان به این فرآیند شتاب بخشید. ناگفته پیدا است که نابرده رنج گنج مسیر نمی‌شود. بنابراین، بکارگیری روشهای مخرب و متقلبانه در بازار، دوره عمر کوتاهی خواهد داشت و سرنوشت آن محکوم به نابودی شدن وحذف از گردونه رقابت است.
• به ابزار مناسب تجهیز شویم
هر چند دوی ماراتن به تجهیزات زیادی نیاز ندارد و بیشتر مبتنی بر قابلیت‌های درونی است، اما بکارگیری ابزارهایی مثل کفش راحت، لباس مناسب محیط، گام شمار به منظور ارزیابی شرایط،... می‌تواند آن را تسهیل کند و بر کیفیت دویدن افزوده و از آسیب‌ها بکاهد. به علاوه دوی‌ماراتن ورزشی نیازمند برنامه‌ریزی سنجیده، ارزیابی و رصد دقیق محیط و زاویه نگاه باز وکلان است، چرا که مسافتی طولانی پیش روی دونده قرار دارد. کسب‌وکار نیز جاده‌ای طویل است که حرکت درآن، نیازمند ابزارها و قابلیت‌های ویژه است. در غیر اینصورت مسیر می‌تواند چالش آفرین باشد و به ناکجاآباد ختم گردد. آموزش و مشاوره دیگر ابزار مورد نیاز در هر دو مقوله‌ی ورزش و کسب‌وکار است و می‌تواند توفیق بیشتری را نصیب فرد یا سازمان مربوطه کند. بنابراین در هر دو رسته نباید از قدرت بی‌بدیل مشاوری ناصح و دلسوز و در عین حال شایسته غافل بود.
• از گام‌های کوچک شروع کنیم، اما بزرگ فکر کنیم
پیمودن مسافتی طولانی از قدم‌های نرم وکوچک آغازمی‌شود، و به قول معروف رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود. این آهستگی و پیوستگی، انگیزه و انرژی لازم در درون بدن ورزشکار را تنظیم کرده و او را برای پیمودن مسافت‌های کیلومتری آماده می‌کند. میتوان چنین گفت که در ورزش، سنگ بزرگ نشانه نزدن است، اما تفکر بزرگ نشان از عزمی راسخ برای موفقیت دارد. دویدن پدیده‌ای سیستماتیک و تابع آداب و قواعد خاص است که انجام آن لزوم تفکر نظام‌مند وآرامش ذهن را ایجاب می‌کند. افراد موفق در کسب و کار نیز باید نگاهی کلان به موضوعات داشته باشند و درعین حال نسبت به ارتباط میان اجزا واقف باشند. کسبوکارهای موفق و برندهای برنده، همگی از صفر شروع کرده‌اند و اندک اندک به چنین جایگاهی دست یافته‌اند. در صورتی که علاقمند به خواندن سرگذشت این برندها هستید، کافی است به سایت فروشگاه مراجعه و یا با شماره تلفن 66408251 تماس بگیرید و کتاب دلایل کامیابی برندهای برتر جهانی به قلم اینجانب را تهیه فرمایید.
محیط آشوبناک و رنگ به رنگ کسب وکار، لزوم ثبات قدم و پایداری در برابر کاستی‌ها وآشفتگی‌ها را می‌طلبد. بقا در چنین محیطی، نیازمند زاویه دید باز و نرمش در بکارگیری هوشمندانه استراتژی‌ها است.
• یک استراتژی مشخص و روشن داشته باشیم وآن را روی کاغذ بیاوریم
چنانچه گفته شد، دوی ماراتن یکی از مدون‌ترین سازوکارها در میان ورزش‌ها را دارا است و موفقیت درآن نیازمند برنامه‌ریزی سنجیده است. ورزشکاران دونده، همواره دفترچه‌ای به همراه دارند که درآن شرح وضعیت خود را درج می‌کنند و نیم‌نگاهی به برنامه‌های آینده خود نیز دارند. برنامه‌های تمرینی می‌بایست به شکل منظم و در فواصل زمانی مشخص بوده و از انعطاف لازم برخوردار باشند تا اثربخشی مورد نیاز را داشته باشند. به‌علاوه، هدفمندی در ورزش، آثار قابل توجهی در پیشرفت حرفه‌ای ورزشکاران دارد. چرا که ورزش حرفه‌ای زلف در گره آینده دارد و باید مبتنی بر آن حرکت کند. به همین ترتیب در کسب وکار نیز می‌بایست با نگاهی به آینده، استراتژی‌های دقیقی را در زمان حال به اجرا درآورد تا در راستای چشم‌انداز آتی سازمان حرکت کنیم. کسبوکارهای موفق قادرند به کمک برنامه‌ریزی انعطاف‌پذیر خود و نیز سواد محیطی‌شان، روی امواج متلاطم غوطه‌ور شده و اسیر امواج سهمگین بازار نشوند و نهایتا با سُکانداری مدیری شایسته، به اهداف خود دست یابند.
• دویدن مثل کسب‌وکار، حاصل یک توازن است
دویدن در اثر توازن وتعادل اندام پدید می‌آید و بهم خوردن این تعادل موجب فرو افتادن دونده و خارج شدن او از دور رقابت‌ها خواهد شد. داشتن تعادل میان مرکز فرماندهی جسم (مغز) و دیگر ارگانهای حیاتی و نیز اندام حرکتی و ذهنی افراد، موجب می‌شود تا آنها استقامت لازم برای طی مسیر را بیابند. به همین ترتیب کسب‌وکار نیز حاصل توازنی معقول میان اجزای مختلف یک ساختاراست که توسط ذهنی کلان به نام مدیر یا رهبر سازمان اداره و سازماندهی می‌شوند. از طرفی توازن در مقوله‌ی کار و زندگی، از نیازهای خانوده‌های سازمانی است که موجب عملکرد بهتر و بهره‌وری بالاتر، انگیزش بیشتر، کاهش تنش‌ها، و نیز بهبود تصویر سازمان در ذهنیت جامعه خواهد شد.
• گاهی باید آسیب‌ها و ریسک‌ها را به جان خرید
ورزش با آسیب‌ها هم‌نشینی نزدیکی دارد و ورزشکاران بویژه دوندگان، با انواع آسیب‌ها و مخاطرات مواجهند. اما بررسی پیشینه‌ی ورزشکاران موفق در این عرصه، نشان از آن دارد که آنها علی‌رغم مخاطرات وآسیب‌دیدگی فراوان، رنج آن را به تن خریده‌اند. به قول شاعر وقتی که هدف روشن باشد، سرزنش‌ها گر کند خار مغیلان غم مخور. کسب‌وکار نیز بازی ریسکهای متعدد است، گاه این مخاطرات بر ما غلبه می‌کنند و شکست نصیبمان می‌شود که البته به شرط آنکه از دانش مهندسی شکست برخوردار باشیم، می‌توانیم از ناکامی‌های خود درس‌های بزرگی برای پیشرفت بگیریم. به طور کلی ریسک لازمه‌ی پویایی و بالندگی کسب‌وکار است و زندگی شخصی و حرفه‌ای افراد وابسته به ریسک‌هایی است که می‌کنند. پس تسلیم شدن در برابر شرایط، به منزله تیر خلاص هر دو عرصه‌ی کسب‌وکار و ورزش است.
• یک دست صدا ندارد
هرچند دوی ماراتون ورزشی به اصطلاح فردی است، اما فردیت در این ورزش تنها به میدان مسابقه و صحنه رقابت ختم می‌شود و دوندگان باید همواره در تمرینهای خود از یک یار حریفی برخوردار باشند. این ورزش چکیده‌ی تلاش جمعی در توانمندیهای یک فرد است و کمترین حُسن ورزش گروهی، دلگرمی ناشی از آن و نیز اشتیاق بیشتر برای رقابت است. کسب‌وکار نیز ماحصل خرد جمعی وتلاش همسوی خانواده‌ی سازمانی است. در پایان تکرار می‌کنم که سازمان به منزله‌ی پازلی است که می‌بایست با افراد دارای شایستگی‌های و مهارتهای متفاوت تکمیل شود و لذا تک روی و فردگرایی در سازمانها، آنها را به لبه پرتگاه خواهد کشاند.
سبز باشید