اعتقاد بر این است که خاندان مدیچی در زمان خود ثروتمندترین خانواده اروپایی بودند. آنها قدرت و ثروت خود را در راستای حمایت از شعرا، فلاسفه، دانشمندان، معماران، نقاشان، و مجسمه سازان اروپایی و غیر اروپایی به کار گرفتند و همگی آنها در زیر سقف فلورانس جمع کرده و تلاقی ایده‎های این افراد بود که فلورانس را به شهری افسانه‎ای تبدیل کرد. افرادی با تخصص‌ها و ویژگی‎های مختلف و گاه نامربوط که در بستر تقاطع ها و چهارراههای فرهنگی بوجود آمده ایده‎هایی ناب تولید می‎کردند. حتی عقیده بر این است که محیطی از فرهنگ‎های مختلف و امکان رشد رشته‎های متفاوت که در آن زمان در فلورانس بوجود آمده بود، باعث رشد رنسانس و امکان بروز نوآوری های افرادی مانند داوینچی و میکل‌آنژ شده است.

 

 بسیاری خاندان مدیچی‎ها و اقداماتی از این دست را کاتالیست و جرقه‎ی رنسانس در اروپا می‎دانند. مدیچی‎ها با گرد هم آوردن افراد مستعد موجب شدند تا این افراد با هم در تماس و تعامل قرار گیرند، به بده بستان ایده‎هایشان بپردازند، و نقاط تلاقی را که موجب خلق ایده‎های جهنده و بکر می‌شود را کشف کنند. به عبارت دیگر آنها به این افراد این امکان را دادند که به یافتن ارتباطات و نقاط اتصال میان رشته ها و فرهنگ‎های مختلف بپردازند و به این ترتیب موجب انفجار نوآوری گردند. این تلاقی ایده ها که از آن به عنوان «اثر مدیچی» یاد می شود، موجب بروز پیشرفت‌های شگرف در ادبیات، فلسفه، هنر، سیاست، و علم در قرون بین سده‎ی چهاردهم و هفدهم شد.

 

ماجرای جالب توجه این خاندان موجب آن شد تا محققین دنیای خلاقیت، نظریه‎ای جدید را مطرح سازند؛ اثر مدیچی!

 

 آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‎اید که چرا بسیاری از آموزه‎ها و ایده‎های الهام بخش و متحول کننده در دنیا، از سوی کسانی مطرح می‎شود که در آن زمینه یا تجربه‎ای نداشته‎اند یا تجربه آنها ناچیز بوده است؟

 

برای مثال زمانی که چارلز داروین نظریه‎ی تکامل را مطرح ساخت، یک زمین شناس بود، و جالب است که یک ستاره شناس نخستین کسی بود که توانست ماجرای غم انگیز سرانجام دایناسورها را تشریح کند.

 

فرانس یوهانسون، مبدع اثر مدیچی در کتابی تحت همین عنوان بیان می‎دارد که اثر مدیچی نشان می‎دهد که چگونه ایده‎های خارق‎العاده اغلب زمانی رخ می‎دهد که ما مفاهیمی را از یک رشته به رشته‎ای جدید وگاه ناشناخته می‎آوریم. بسیاری از موضوعات نوآورانه میان رشته‎ای نظیر نورومارکتینگ ، فیزیک کوانتوم ،... نیز حاصل همین تلاقی‎های بعضأ نا مربوط بوده‌اند.

 

در واقع ایده‎ی نهفته در اثر مدیچی آن است که ما وقتی که به محل تلاقی حوزه‎ها، رشته‎ها، یا فرهنگها پا می‎گذاریم، می‎توانیم مفاهیم موجود را به گونه‎ای تلفیق  کنیم که تعداد زیادی ایده‎ی خارق‎العاده ایجاد شود. یوهانسون که پیش‌تر در سطح ارشد شرکت‎های نرم‎افزاری مشغول به کار بوده است، چنین استدلال می‎کند که نوآوری زمانی رخ می‎دهد که افراد ورای تخصص خود به موضوعات نگاه کنند، و سپس فعالانه روی به موقعیت‎ها بیاورند و در این مسیر نیم نگاهی را نیز معطوف آن کنند که چگونه می‎توان عناصر و مفاهیمی خاص را با هم ترکیب نمود و به ترکیبی نوآورانه دست یافت.

 

شاید به همین دلیل باشد که نتایج برخی پژوهش‎ها حاکی از آن است که افراد هر چه که به تحصیلات بالاتر دست می‌یابند از خلاقیت آنها کاسته می‎شود، و به همین دلیل برای مثال در برخی کشور های غربی همواره دستیارانی از سطوح پائین‌تر تحصیلی را برای افراد شاغل در مقاطع عالی مثل دکتری تعیین می‎کنند، چرا که الگوهای مغزی در افراد سطوح بالا و با تحصیلات عالی‎تر سخت‎تر بوده و از قابلیت انعطاف کمتری برخوردار است. مهم است بدانیم که عمیق شدن در یک رشته موجب شکل گرفتن الگوهای مغزی می‎شود و احتمال بروز خلاقیت را به حداقل خود می‎رساند. از همین رو به گواه توماس کوهن و عده‎ای دیگر از پژوهشگران، پارادایم شکنی در رشته‌ها توسط تازه کاران آن رشته و یا کسانی که از دیگر رشته‎ها به این رشته آمده‎اند آغاز می‎شود. جهش علوم ارتباطی و تقارب بیشتر علوم از جمله دلایلی است که برای اهمیت یافتن ایده‎های میان بخشی در عصر حاضر ذکر می‎کنند .

 

یوهانسون با مفهوم اثر مدیچی قصد دارد تا افراد را به تلفیق و ترکیب تصادفی مفاهیم گوناگون ترغیب کند تا به این ترتیب به یک انفجار نوآوری و ایده سازی دست یابند. ایده‎های بین بخشی تعجب برانگیزند، جهشی در جهتی کاملاً تازه ایجاد می‎کنند، و منبعی برای نوآوریهای آتی هستند.

 

اثر مدیچی ما را به چهار کار عمده تشویق می‎کند، این چهار کار موجب انعطاف‎پذیر شدن الگوهای ثابت مغزی می‎گردد:

1. فرهنگ‎های مختلف را بیازمایید و در معرض آن قرار گیرید  (به طرق مختلف از جمله یادگیری زبان‌های خارجی و تماس و تعامل با فرهنگ‌های دیگر)

 

1. تا می‎توانید چیزهای مختلف یاد بگیرید، خودآموزی در بطن اثر مدیچی قرار دارد

 

1. فرضیات به اثبات رسیده را معکوس کنید  و از طریق مهندسی معکوس به نظریات ثابت نگاهی دوباره بیندازید.

 

1. از نقطه نظرهای مختلف به مسائل نگاه کنید.

چنان که مشاهده کردیم، ایده‎های بکر و نوآورانه در دنیای کنونی اغلب زمانی حاصل می‎شوند که دو موضوع یا ایده‎ی به ظاهر غیر مرتبط را با هم تلفیق کنیم و به ایده ای تازه و جدید دست یابیم.

 

امروزه، فضای مدرن اثر مدیچی را می‌توان در فروم‎ها و یا تالارهای هم اندیشی جهانی در فضای مجازی و نیز برخی شبکه‎های تخصصی اجتماعی یافت، که بستر تلاقی و تلفیق ایده‎های مختلف را فراهم می‎کنند و ایده‌هایی تازه را موجب می‎شوند.

 

سبز باشید

 

منابع:

1. www.history.com/topics/medici-family

 

1. www.amazon.com/medici- effect-elephants-epidemics innovation/dp/1422102823

 

1.  www.copyblogger.com/content-success