هر چند که برای عملکرد بهینه‎ی یک سازمان، وجود اثربخشی عملیاتی و استراتژی ضروری است، اما این دو مهم سازوکار متفاوتی از یکدیگر دارند. لذا وجود اثربخشی عملیاتی لازم اما ناکافی است.

گفتنی است که اثربخشی عملیاتی (OE) یعنی انجام فعالیتهای مشابه به گونه‎ای بهتر از رقبا. اثر بخشی عملیاتی شامل بهره‎وری و راندمان می‎شود اما تنها به آن محدود نمی‎گردد. اثربخشی عملیاتی به روندهای متعددی اشاره دارد که به شرکت اجازه می‎دهد تا به شیوه‎ای بهتر، دروندادهای خود را به کار ببندد. اما در مقابل استراتژی به معنای انجام کارهای متفاوت از رقبا و یا انجام کارهای مشابه به شیوه‎ای متفاوت از رقبا است.

 

 

 

از سویی سرحد بهره‎وری (Productivity Frontier) عبارتی است که نخستین بار مایکل پورتر آن را به کار گرفت، و منظور از آن جمع بهترین تجارب و الگوهای موجود در زمان معین و یا بالاترین میزان ارزشی است که یک شرکت می‎تواند با مبلغی معین، و با استفاده از برترین فناوریها، مهارتها، تکنیکهای مدیریتی، و ورودی‌ها یا دروندادها خلق کند.

 

بنابراین زمانی که یک شرکت اثر بخشی عملیاتی خود را بهبود می‎دهد، در راستای رسیدن به این سرحد حرکت می‎کند. سرحد بهره‎وری مادامی که فناور‎های جدید و رویکردهای نوین مدیریتی و ورودهای جدید وارد سیستم می‎شود، به سمت بیرون و بهینه شدن حرکت می‎کند. لذا، به دلیل توسعه تکنولوژی و رویکردهای مدیریتی و ...، سرحد بهره وری همواره در حال تغییر است.

 

مدیران به منظور حرکت پا به پا با تغییرات مستمر در سر حد بهره‌وری از فنونی مثل بهبود مستمر، تفویض اختیار یا توان افزایی، سازمان یادگیرنده و سازمان تندآموز ، و دیگر تکنیک‎های نوین بهره می‎برند .

 

گرچه عملکرد شرکت ها همگام با پیشروی به سمت سرحد بهره‎وری در وجوه مختلف ارتقاء می‎یابد، اما غالب آنها در رقابت موفقیت آمیز بر مبنای اثر بخشی عملیاتی در طی زمان ناکام هستند. دلیل این مسأله آن است که رقبا به سرعت قادر خواهند بود تا بهترین روندها و الگوهای ما نظیر فنون مدیریتی ، فناوری های جدید ، و ... را کپی برداری و تقلید کنند. لذا رقابت بر مبنای اثر بخشی عملیاتی، موجب بسط و گسترش سرحد بهره‎وری شده و در نهایت سطح کیفی استاندارد را برای همه‎ی ارگانها و بخش‌ها بالا می‎برد، اما چنین رقابتی تنها موجب بهبودی قطعی در اثر بخشی عملیاتی می‎شود و برای هیچ کس بهبودی نسبی پدید نمی‎آورد.

 

طبق گفته‎ی پورتر، رقابت صرفا مبتنی بر اثر بخشی عملیاتی، علاوه بر آن که مخرب است، منجر به نزاع‎ها و جدلهای فرسایشی می‎شود که تنها می‎توان با محدود ساختن رقابت مانع از آن شد. اینگونه رقابت‎های مبتنی بر اثر بخشی عملیاتی را می‎توان در شرکت‎های ژاپنی شاهد بود، که جرقه‎ی انقلاب جهانی در زمینه‎ی اثر بخشی عملیاتی را در دهه های 1970 و 1980 میلادی شعله‎ور ساختند. هر چند که امروزه ، شرکت‎هایی که تنها بر مبنای اثر بخشی عملیاتی رقابت می‎کنند، از جمله شرکت‎های ژاپنی ، با افت شدید بازده، قیمت‎های راکد و یا نزولی، و فشار روی هزینه‎ها مواجهند، که توان آنها برای سرمایه‎گذاری بلند مدت در کسب و کار را از بین می‎برد.

 

به طور خلاصه منظور پورتر از اثر بخشی استراتژیک و اثر بخشی عملیاتی آن است که اثر بخشی استراتژیک کارهای درست را صورت می‎دهد، ولی اثر بخشی عملیاتی کارهای درست را درست انجام می‎دهد!

 

البته به ادعای برخی محققین مدل سرحد بهره‎وری پورتر قادر به تشخیص کل مسأله نمی‎باشد. سرحد بهره‎وری بیش از آنکه " ...مجموع کلیه بهترین الگوها و تجارب در زمان معین، و بیشیینه‎ی ارزشی که یک شرکت تولید محصولات و یا خدمات با هزینه‎ی معین خلق می‎کند ..." باشد، احتمالاً بیشتر یک فرآیند هماهنگ ارزش‌آفرینی است که در آن ارزش ارائه شده به مشتری درون تعدادی از محدودیتهای نشأت گرفته از اجبار برای تامین ارزشهای بلند مدت سهامداران ( شامل سودآوری پایدار و جریان نقدینگی مثبت ) بهبود می‎یابند.

 

سبز باشید

 

منابع:

• http://maaw.info/ArticleSummaries/ArtSumPorter96.htm

 

• مقاله‎ی David Walters

 (Marketing & Operations Management: an integrated approach to new ways of delivering value)

• www.Scribd.com/doc/7371016/Michael-Porter-Strategy