سازمانهای آفتاب‌پرست
سازمانهای آفتاب پرست از جمله تعابیری است که اندیشمندان از سازمانهای قرن بیست و یکم دارند. استعاره سازمان آفتاب پرست از ابداعات دوگ میلر (Doug miller) است. وی در نظریهی خود بیان میدارد که برای توصیف سازمان آینده ابتدا ناگزیر به وصف جانوری به نام آفتاب پرست هستیم. آفتاب پرستها مارمولکهای عجیبی هستند که میتوانند رنگ پوست خود را تغییر دهند. آفتاب پرست روی شاخه درخت در انتظار حشراتی مینشیند. جانور دمش را دور شاخه درخت میپیچد و خود را محکم نگه می دارد. در همین حال چشمان گردان جانور، به او این امکان را میدهند که در یک زمان از دو جهت شکار را زیر نظر بگیرد. به هر ترتیب این ویژگیها همراه با کاکل ، و تیغچه های بدن و چشمان گرد و چرخان جانور، آفتاب پرست را به موجودی عجیب و فرازمینی شبیه کرده است. ویژگیهای منحصر به فرد آفتاب پرست به او این امکان را میدهد که هم سر طعمه را کلاه بگذارد و هم صیاد را بفریبد و جان خود را نجات دهد.
آفتاب پرست میتواند گاه مثل مجسمه خود را ثابت نگه دارد و بر اثر نور و دما رنگ خود را عوض کند. به بیان دیگر، این جانور به راحتی خود را با محیط سازگار می‌کند. سازمانهای آینده نیز باید درست شبیه به آفتاب پرست، کاملا به ابزار سازگاری با محیط مجهز باشند. سازمانهای آفتاب پرست مقاومتی در برابر تغییر ندارند، و ظاهر، نما و حتی باطن و ساختار آنها بسته به شرایط و در اثر دگرگونیهایی که بر دوش سازمان بار می‌شود تغییر می‌کند.
مشتریان کنونی دیگر دنبال این نیستند که ما قسمتی از مشکل آنها را رفع کنیم، بلکه از ما انتظار دارند که مسائل و مشکلات آنها را یکپارچه ببینیم و راه حل جامع برای آنها پیدا کنیم. از سویی بزرگترین سد در برابر تحول و بزرگترین مانع در مسیر موفقیت هر سازمان در درون همان سازمان قرار دارد، لذا برای دگرگون کردن هر سازمان اول باید از رفتارها شروع کرد و به خصوص ایجاد رفتار سر مشق در مدیران بسیار پر اهمیت است. این موارد در بطن سازمانهای آفتاب‌پرست قرار دارد.
این قبیل سازمانها ویژگیهای خاصی دارند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- سازمان آفتاب پرست برای آموزش و پیشرفت کارکنان خود اهمیت بسیاری قائل است، چرا که کلیدواژه تغییر در دستان اعضای آن سازمان قرار دارد. از این رو این سازمانها مبادرت به سرمایه گذاری‌های هنگفتی روی آموزش کارکنان خود می‌کنند، به ویژه برای کسانی که هسته بنیادین سازمان را تشکیل می دهند و نقطه ثقل آن هستند.
- نقش گروه و تیم‌های کاری در سازمانهای آفتاب‌پرست بسیار برجسته است. سازمانهای آفتاب‌پرست از مروجان حیات تیمی هستند.
- وجود گروه خود مختار ( Self Directed) و خود گردان ( Self Managed) در درون سازمان نرمش پذیر به مثابه عضله سازمان است، و به سازمان در مدیریت تحول و مهندسی تغییر کمک می‌کند.
- سازمانهای آفتاب‌پرست از جنس سازمان های بدون مرز و یا سیال هستند و اعضای گروه ممکن است عضو یک گروه، سپس گروه دیگر و یا بطور همزمان عضو چندین گروه باشند. گروه ها نیز به اقتضای کار تغییر می‌کنند.
- مبرم‌ترین نیاز سازمانهای آینده‌گرا (از جمله سازمان آفتاب‌پرست) ، بهره‌مندی بدنه سازمان از مهارت‌های ارتباطی است، لذا این سازمانها بر کسب مهارت‌های ارتباطی تأکید فراوانی دارند.
در نهایت سازمانی را می‌توان سازمان آفتاب‌پرست به شمار آورد که دست‌کم دارای 5 ویژگی ذیل باشد:
1) نرمش پذیری زیاد در برابر تغییرات و واکنش سریع در قبال آنها
2) تعهد نسبت به فرد
3) استفاده بیشتر و بهتر از گروه
4)حفظ و ایجاد قابلیت‌های بارز نیرومند
5) تنوع طلبی
منابع مطلب
- news.smeal.psu.edu
- غلامحسين حيدري تفرشي رضا يوسفي سعيد آبادي اسدالله خديوی؛ نگرشي نوين بر نظريات سازمان و مديريت در جهان امروز، به نقل از mtm.blogfa.com/8408.aspx
سبز باشید