اثر بومرنگ که از آن با عنوان عمل وارونه نیز نام برده می‌شود، در بحث مدیریت کارکنان به راهبرد یک شرکت در بازگرداندن نیروهایی که سازمان را ترک کرده‌اند، اشاره دارد. نام این اثر از بومرنگ گرفته شده است، چوب خمیده‌ای که پس از پرت شدن به سوی پرتاب‌کننده باز می‌گردد. بنابراین منظور ما از بومرنگ در اینجا کارمندانی هستند که به هر دلیل سازمان خود را ترک کرده‌اند و اکنون قصد دارند به محل کار قبلی بازگردند یا سازمان قصد دارد که بار دیگر باب همکاری با آنها را بگشاید.

در گذشته شرکتها ترجیح می‌دادند فردی را که سازمان را ترک کرده دیگر دعوت به همکاری نکنند. اما امروزه این روند به صورت کلی تغییر کرده است و داده‌های منتشر شده نشان می‌دهد که روند استخدام مجدد کارمندان قبلی به سرعت در شرکتهای مختلف در حال افزایش است. برای مثال مطالعه‌ای که اخیراً توسط موسسه ورک فورس (Workforce) انجام شده و در آن بیش از 1800 مدیر منابع انسانی حضور یافته‌اند، نتایج جالبی را در پی داشته است:

·        نزدیک 76 درصد مدیران منابع انسانی عنوان کردند که نگرش مثبتی نسبت به بازگشت بومرنگ‌ها به شرکت دارند.

·        حدود یک‌سوم از مدیران منابع انسانی مهم مزیت بازگشت بومرنگ‌ها را آشنایی آنها با فرهنگ سازمان می‌دانستند درحالیکه یک سوم دیگر معتقد بودند بهترین مزیت عدم نیاز به آموزش است.

·        بیش از هشتاد درصد از مدیران منابع انسانی عنوان کردند که ورود بومرنگها باعث کاهش خروجی‌های سازمان شده است.

مزایای استخدام مجدد کارمندان قدیمی

1.      فاز شناخت به سرعت طی می‌شود. کارمندی که پیش از این در سازمان شما کار می‌کرده به خوبی با فرایندهای سازمان آشنا است. شما هم به خوبی از استعدادها و توانایی‌های وی آگاهی دارید بنابراین فاز شناخت کاری که به زمان و هزینه زیادی نیاز دارد، تقریباً حذف می‌گردد و فرد سریع‌تر می‌تواند خود را به مرحله بهره‌وری کاری برساند. از طرف دیگر، هم مدیریت و هم نیرو با روحیات یکدیگر کاملاً آشنا هستند و این بدین معنی نیست که فاز شناخت روانی نیز قبلاً انجام شده است و سازمان می‌تواند به راحتی و بدون متحمل شدن هیچ هزینه‌‌ای این مرحله را نیز پشت سر گذارد.

2.      خوبها باز می‌گردند. شما به عنوان یک مدیر همیشه یه دنبال نیروهای طلایی یا نقره‌ای هستید و هیچ وقت تمایلی ندارید که نیروهای متوسط و ضعیف را به سازمان خود بازگردانید. به عبارت دیگر، شما فردی را به سازمان خود بازمی‌گردانید که قبلاً از عملکرد وی رضایت داشته‌اید. این فرایند به صورت خودکار، به افزایش تعداد منابع انسانی شایسته کمک می‌کند.

3.      بومرنگ تجربیات و مهارتهای جدیدی با خود می‌آورد. بدون تردید نیرویی که زمانی را خارج از سازمان شما گذرانده، مهارتهای جدیدی به دست آورده که حال می‌تواند در جهت پیشبرد اهداف سازمان استفاده کند. در برخی از موارد، این افراد حتی با خود مشتریان جدیدی را برای سازمان می‌آورند.

4.      بومرنگ‌ها به محیط کار اعتبار می‌بخشند. با بازگشت نیروی قبلی به محیط کار، این پیام به سایر نیروها منتقل می‌گردد که محل کار من از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار است که یک نیروی قابل آن را به رقبا ترجیح داده و بار دیگر در آن قدم گذاشته است. در نهایت، بازگشت بومرنگ‌ها باعث افزایش روحیه کارکنان و حس تعلق خاطر آنها به سازمان می‌گردد.

5.      ریسک‌های مرتبط با استخدام پایین می‌آیند. هر زمان که شما نیروی جدیدی را وارد سازمان خود می‌کنید، ریسک بالایی را می‌پذیرید. از همان مرحله آموزش که ممکن است فرد نیمه‌کاره آن را رها کند و هزینه زیادی را به سازمان شما تحمیل کند تا زمانی که فرد وارد سازمان می‌شود ولی ممکن است کیفیت موردنظر شما را نداشته‌ باشد تا حتی مسائل مربوط به امنیت اموال و اطلاعات، افراد جدید همواره درصد بالایی از ریسک را با خود به همراه می‌آورند. این ریسک‌ها در مورد کارمند جدید وجود ندارد چون شما با دانش، صداقت و درستی او آشنا هستید.

6.      ماندگاری و وفاداری بومرنگ‎ها بیشتر است. بِرَد هریس استاد دانشگاه ایلینوی امریکا در تحقیقی به این نتیجه رسیده است که میزان ماندگاری افرادی که سازمان را ترک کرده و دوباره به آن بازمی‌گردند، نسبت به سایر کارکنان بسیار بالاتر است. این افراد با شناخت قبلی به سازمان می‌آیند و از شرایط و انتظارات آن به خوبی آگاهند.

با توجه به این نکات لازم است راهبرد ما در قطع همکاری با نیروها به ویژه نیروهای طلایی و نقره‌ای به گونه‌ای باشد که امکان همکاری در آینده باز بماند. برخی از شرکت‌های پیشرو مانند اپل، باشگاههایی مجازی با عنوان باشگاه قدیمی‌ها به وجود آورده‌اند که افرادی که سازمان را به هر دلیلی ترک کرده‌اند در آن عضویت دارند و این باعث می‌شود ارتباط آنها با سازمان قطع نشود.