مروری بر کتاب فلسفه مد

انتشارات بازاریابی کتاب «فلسفه مد» را با نویسندگی لارس اسوندسن ترجمه­ ی دکتر ابوالفضل داودی رکن آبادی، دکتر شهناز نایب­ زاده، دکتر فتانه ذوالفقاری خرشکی و پیشگفتار پرویز درگی منتشر کرد.

فلسفه مد به گفته مولف آن، یک پژوهش فلسفی است. این کتاب مربوط به تاریخچه مد نیست، گو آنکه به میزان قابل توجهی به تاریخ مد نیز پرداخته­ است. کانون اصلی این کتاب، بررسی مفهوم مد، نمودهای مختلف مد، و دستاوردهای آن است و آنچه بیش از همه مولف کتاب را برانگیخته، مساله ارتباط مد با تشکیل هویت است.

این کتاب حاوی هشت فصل است که خواننده می ­تواند بنا به ذوق و سلیقه خودش، فصل موردنظر را انتخاب کرده و مطالعه کند. ضرورتی ندارد که از آغاز تا پایان کتاب را با نظم فهرست­ وار و پی­ در­پی صفحات بخوانند. تنوع دیدگاه­ ها و آراء و نظرات به ­گونه­ ای است که خواننده باید تصمیم بگیرد علاقه ­مند است کدام دیدگاه را بپذیرد.

فصل اول) فلسفه مد

مد نگرش بسیاری از افراد را هم نسبت به خودشان و هم نسبت به دیگران تغییر می­ دهد، گرچه ممکن است بسیاری از افراد این قضیه را انکار کنند؛ اما چنین انکاری به واسطه عادات مصرف انسان­ ها نقض می ­شود و از طرفی، مد پدیده­ ای است که دررابطه با شناخت ما نسبت به خود درموقعیت ­های تاریخی جایگاه ویژه ­ای دارد.

در گذشته، مد به عنوان یک موضوع ارزشمند مورد بررسی و مطالعه قرار نمی­ گرفته و همانند سایر رشته­ ها نظیر هنرهای تجسمی یا معماری موردتوجه نبوده ­است. جایگاه مد در سال­ های اخیر با چاپ کتاب­ ها و مقالات علمی در این زمینه تغییر کرد.

فصل دوم) ویژگی اصلی مد: نو شدن

مد یک پدیده جهانی نیست؛ به ­عبارت دیگر، پدیده­ ای نیست که در همه مکان­ ها و زمان­ ها وجود داشته باشد. مد نه در طبیعت و سرشت انسان ریشه دارد و نه در ساختارهای جمعی. از آنجایی که مد ابتدا در یک جامعه پدیدار شد، بر آن شد تا شمار بسیاری از دیگر جوامع و حوزه ­های اجتماعی را به تبعیت از منطق و اصول خود وا دارد.

رشد مد یکی از تاثیرگذارترین و مهم ترین اتفاقات در تاریخ جهان به­ شمار می ­رود؛ چراکه این پدیده مسیر نوگرایی را نمایان می­ سازد.

«تمایل به نوآوری» هم در مد و هم در هنر مدرن حکم­فرماست؛ این تمایل احتمالا به این دلیل در هنر مدرن رخنه کرده ­است که هنر خود در معرض مد قرار دارد. درحالی که هنرمند دوره پیشامدرن طبق خواسته جامعه در چارچوب سنت عمل می کرد و از محدوده آن فراتر نمی­ رفت، هنرمند مدرن همواره در معرض خواسته­ هایی از سوی جامعه بود که او را وامیداشت از قلمرو سنت پا فرانهد و اثر جدیدی خلق کند. برای اینکه یک شی مد شود، در وهله اول به ویژگی خاصی نیاز ندارد جز اینکه جدید باشد.

فصل سوم) خاستگاه مد و گسترش آن

با نگاهی عمیق­ تر به تاریخچه مد درمی ­یابیم رشد و گسترش مد نتیجه تلاش برای مبارزه با آن است.

بحث ­های این بخش عمدتا حول محور نظریه­ های «رخنه به پایین» می ­باشد؛ چرا که این نظریه­ ها الگوی اصلی گسترش مد محسوب می­ شود. اما همان طور که مشخص است، نظریه­های مختلفی دررابطه با صحت یا عدم صحت این نظریه در ادامه آورده شده ­است.

فصل چهارم: مد و زبان

گذشته از تامین گرما، حفاظت، و برازندگی، به راستی هدف از پوشیدن لباس چیست؟

نمادها در شکل ­دادن به هویت فرد نقش بسزایی دارند، خواه این نماد یک صلیب باشد و خواه سنجاقی که به بدن و یا به یک لباس ملی آویزان باشد. این نمادها معنایی را با خود حمل می­ کنند و درواقع معرف شخصیتی هستند که آنها را پوشیده ­است.

با وجود این، ما همچنان از روی لباس درمورد شخصیت افراد قضاوت می ­کنیم، لباس­ ها دارای ارزش­ های نمادین روشن می­ باشند. اما تولید انبوه، ارزش های نمادین را کمرنگ کرده است.

کتاب لیوری براساس قیاسی بی­ اساس میان لباس و زبان است، اما او ادعا دارد که این قیاس فراتر از این مسائل است و لباس همان زبان است

اما «معنایی» که در یک لباس نهفته است، چیست؟ این معنا از چه­ چیزی نشات می ­گیرد؟ در ادامه این فصل به این موضوع پرداخته­ است.

فصل پنجم) مد و بدن

شکل­ گیری خودهویتی در دوره پست­ مدرن یک «پروژه مرتبط با بدن» محسوب می شود. برای رسیدن به درک خودهویتی، بدن حائز اهمیت فراوانی است. این امر با مجموعه ­ای اعمال خاص مانند ریاضت و پرهیز غذایی درارتباط می­ باشند؛ این اعمال در گذشته به مقاصد روحی و معنوی انجام می ­شده است، اما در حال حاضر به­ منظور شکل­ دادن به بدن صورت می­ گیرد.

درمورد دوگانگی سنتی میان روح و جسم، بویژه براساس سنت­ های افلاطونی و مسیحیت، جسم نسبتا هویت بی­ اهمیتی دارد؛ زیرا هویت در وهله اول با روح گره خورده است نه با جسم. گرچه جسم به­ طور روزافزون در شکل بخشیدن به هویت گوی سبقت را ربوده و اهمیت بیشتری یافته است.

فصل ششم) مد و هنر

تفکیک هنر از حرفه در قرن هجدهم میلادی، موجب شد خیاطی تا میزان قابل توجهی در زیرمجموعه حرفه قرارگیرد. مد در تمنای این بود که به­ عنوان هنری کاملا تکامل ­یافته شناخته­شود. فعالیت­های چارلز فردریک ورث در این زمینه موجب­ شد تا طراح مد ازاینکه یک پیشه ­ور ساده باشد رهایی یابد؛ به عبارت دیگر، از قید و بند خواسته­ ها و امیال مشتری رهایی یافته و به یک «پدیدآورنده آزاد و رها» تبدیل شود که مطابق با دیدگاه رمانتیک هنر و براساس فردیت و ذهنیت خود اثری را خلق کند.

مد همواره در فضای میان هنر و سرمایه قرار داشته و در این فضای میانی اغلب خود را به بعد فرهنگی نزدیک ساخته تا بعد مالی کمرنگ ­تر جلوه کند.

فصل هفتم) مد و مصرف

زندگی روزمره ما به­ طور روزافزون رو به تجاری­ شدن است؛ تعداد زیادی کالا در گردش است و ما بیش از پیش درصدد هستیم تا با مصرف کالاها و خدمات نیازهای خود را برآورده سازیم.

مصرف­ کننده­ ها به صورت گروه­ های متحد و مشابه یکدیگر نیستند؛ اما نظریه ­های اخیر در حوزه مصرف، بر مصرف­ کننده «پست مدرن» تاکید ورزیده ­اند. البته گرچه شمار بسیاری از این نوع مصرف­ کننده وجود دارد، اما انواع دیگری از مصرف­ کنندگان نیز وجود دارند.

فصل هشتم) مد به عنوان ایده­ آل زندگی

«هویت» یکی از مفاهیم کلیدی در توصیف عملکرد مد است.گفته می­ شود که مد هویت را می­ سازد. هویت ما مشکل­ ساز شده و دیگر آن چیزی نیست که تصورش را می­ کردیم. هویت ما برروی شناخت خود متمرکز شده ­است.

این حقیقت که امروزه شناخت خود اهمیت بسیاری یافته است، بدان معناست که فردگرایی (فرد به عنوان یک ایدئولوژی) ما را بشدت تحت تاثیر قرار داده ­است.

در این جامعه فرد باید خودش باشد و شخصیت منحصر به فرد خود را بشناسد. همه افراد در زمینه شناخت خود دغدغه دارند اما به ­نظر می رسد تعداد اندکی از افراد به این مسئله می­اندیشند. ظهور فردگرایی به معنای آزادی فرهنگی فرد است، هم چنین بدین معناست که فرد در قبال خود مسئولیتی جدید دارد و آن مسئولیت این است که خودش باشد.

سنت، ثبات به همراه دارد؛ اما در اثر فرآیند نورپردازی، سنت ها رو به افول می ­روند. با حذف سنت از زندگی خود سبک زندگی پویا ایجاد می ­کنیم که معنا و هویت به دنبال دارد.

فصل نهم) نتیجه­ گیری

مد این توانایی را دارد که علایق اصلی موجود در فرهنگ­ ها را نشان دهد و از این رو، وسیله­ ای است برای نشان­ دادن حقیقت های تلخ جهان.

 

 

علاقمندان می‌توانند کتاب را به روش‌های زیر تهیه کنند:

•   فروشگاه اینترنتی انتشارات بازاريابي: www.MarketingShop.ir

•    فروشگاه انتشارات بازاريابي: تهران: میدان انقلاب، ابتدای خیابان 12 فروردین، مجتمع کتاب 12 فروردین (پاساژ قرآن)، طبقه همکف، واحد 1

•    با شماره تلفنهاي: 66408251 (021) و 664082۷1 (021)