چه چیزی ما را در طول زندگی شاد و سالم نگه‌ می‌دارد؟ اگر فکر می‌کنید این شهرت و پول هست، شما تنها نیستید- اما، طبق نظر روانشناس رابرت والینگر، شما در اشتباه هستید. ابتدای این قرن نظر سنجی از نسل جوان شد که از آنها پرسیده اند مهمترین اهداف زندگیشان چیست؟ و بیش از ۸۰ درصد گفته اند که هدف اصلی آنها در زندگی پولدار شدن هست. و ۵۰ درصد ازهمین جوانان اهداف اصلی دیگری را عنوان کرده اند که آن مشهور شدن بود. در مطالعه 75 ساله هاوارد که می تواند طولانی ترین مطالعه از زندگی بزرگسالی باشد؛ ۷۵ سال، زندگی ۷۲۴ مرد زیر نظر گرفته شد و در نهایت مهمترین یافته آن این بود که شهرت و پول شادی آفرین نیست و در عوض کیفیت ارتباطات اجتماعی میزان شادکامی افراد را مشخص میکند.

روانشناسان چه میگویند؟

دن گیلبرت، روانشناس و متخصص شادکامی در سخنرانی خود در بنیاد تدایکس رازهایی دیگری درخصوص شادی را مطرح میکند. در طی دو میلیون سال وزن مغز انسان تقریبا سه برابر شده و از نیم کیلوگرم به یک و نیم کیلو بالغ شده است. اما چرا طبیعت اینقدر علاقمند بوده است که برای ما مغز بزرگتری تدارک ببیند؟

روشن شده است که وقتی مغز اندازه اش سه برابر می شود، به این معنی نیست که فقط سه بار بزرگتر شده است بلکه ساختارهای جدیدی به آن اضافه می شود. و یکی از مهمترین دلایلی که مغز ما اینقدر بزرگ شده است این است که یک قسمت جدید به اسم لب یا قشر پیش پیشانی به آن اضافه شده است.  مشخص شده که قشر پیش پیشانی خیلی کارها می کند، ولی یکی از مهمترین این کارها این است که امکان شبیه سازی تجربه ها را به انسان می دهد. می دانیم که خلبانها برای تمرین و پرهیز از اشتباه در پروازهای واقعی از شبیه سازهای پرواز استفاده می کنند. انسان ها این سازگاری بی نظیر را پیدا کرده اند، که  برخلاف نیاکان خود و یا دیگر موجودات و مخلوقات هستی بتوانند قبل از اینکه در دنیای واقعی چیزها را امتحان کنند، در ذهنشان آنها را تجربه کنند. دن گیلبرت در ادامه سخنرانی خود به مثالی جالب و بامزه در این خصوص اشاره میکند؛ مثلا فروشگاههای بن و جری بستنی با طعم جگر و پیاز نمی فروشند، نه به این خاطر که یک بار برای امتحان بستی با طعم جگر و پیاز درست کرده و طعم وحشتناک آن را چشیده باشند. بلکه انسان میتواند همانطور که ایستاده و یا نشسته و بدون نیاز به چشیدن این مزه، این طعم را شبیه سازی کند. 

اما شبیه ساز روانی انسان چگونه عمل میکند؟ بیایید یک آزمون انجام دهیم تا از عملکرد صحیح شبیه ساز مغز شما مطمئن شویم. دو تصویر را در نظر بگیرید که در اولی عکس فردی به تصویر کشیده شده که 314 میلیون دلار در یک بخت ازمایی برنده شده و در دومی فردی را میبینیم که در اثر حادثه ای از کمر به پایین فلج شده است. در ذهن خودتان این دو را شبیه سازی کنید و ببینید که کدام را بیشتر می پسندید. خوب یک لحظه فکر بکنید، احتمالا فکر می کنید نیاز به فکر کردن ندارید. اما احتمالا همه شما جواب نادرست داده اید. 

واقعیت این است که یک سال پس از اینکه افراد فلج شده اند، و یک سال پس از اینکه افراد برنده بخت آزمایی شده اند، تفاوت قابل ملاحظه ای بین میزان شادی آنها وجود ندارد. در تحقیقات آزمایشگاهی و در تحقیقاتی میدانی ما می بینیم که برنده یا بازنده شدن در انتخابات یا به دست آوردن یا از دست دادن یک همسر، به دست آوردن یا از دست دادن یک موقعیت شغلی بهتر، قبول یا رد شدن در یک امتحان، خیلی خیلی کمتر از آن مقداری که مردم تصور می کنند بر زندگی آنها تاثیر دارد. در حقیقیت اخیرا در مطالعه ای حیرت انگیز بررسی کرده اند که چطور فاجعه های مهم زندگی بر زندگی افراد تاثیر می گذارند. اما نتایج حاکی از آن بود که اگر بیش از سه ماه از این وقایع گذشته باشد، به جز چند مورد خاص، هیچ یک از این فجایع تاثیری در زندگی ما نخواهند داشت. دلیل آن است که سیستم روانی ما قادر به تولید شادی است. 

فلاسفه چه می‌گویند؟

سر توماس براون در سال ۱۶۴۲ نوشته است که من شادترین انسان زنده هستم، من در درون خودم چیزی دارم که می توانم فقر را به ثروت و بدبختی را به خوشبختی تبدیل کنم. من کمتر از آشیل آسیب پذیرم. شاد با خود بگویید این مرد عجب دم و دستگاه پیشرفته‌ای در سر خود داشته است. اما امروز میدانیم آنچه سر توماس داشته ما نیز به همان شکل داریم، چیزی که دن گیلبرت به آن دستگاه ایمنی روانی میگوید. دستگاهی از پردازشهای ذهنی که عمدتا غیر هوشیار هستند و به آنها کمک می کند دیدشان نسبت به دنیا را عوض کنند به شکلی که بتوانند احساس بهتری نسبت به دنیایی که در آن زندگی می کنند داشته باشند.  ما شادی را می سازیم ولی خیال می کنیم که شادی را باید به دست آورد. این دقیقا آن چیزی است که مشهورترین فلاسفه تاریخ بدان باور عمیق داشته‌اند:

 

 

منابع:

http://www.businessinsider.com/9-of-historys-greatest-philosophers-quotes-about-happiness-2016-6

http://www.ted.com/talks/dan_gilbert_asks_why_are_we_happy/transcript?language=fa

 

 

سبز باشید