آغاز سال 1394، همزمان شده با آغاز نهمین سال انتشار دوماهنامه توسعه مهندسی بازار.

شایان ذکر است که اینجانب با توجه به آغاز سال جدید و تحولات بازارهای داخلی و بین المللی، سرمقاله‌ای برای این شماره نوشته‌ام با عنوان: "آینده‌پژوهی آنچه در سال 1394 فراروی سازمانها و شرکتها قرار داد" که در ادامه می‌خوانید:

 

خداوندا در آغاز سال كاري جديد به ما اين بينش را عطا كن كه با خود عهد ببنديم دركمان را از محيط كاروكسب بيشتر كنيم.
بر پيكره‌ي تفكر، كلام و عمل‌مان تن‌پوشي از ادب بپوشانيم. يادگيرنده باشيم. مهارتهايمان را افزون سازيم. برده‌ي ناداني خودمان نشويم و به ضيافت دانايي برويم.
مشتري‌نوازتر باشيم و تمام انسانها را مشتري خودمان بدانيم. به رقابت جوانمردانه براي بهره‌گيري از فرصتها اهميت دهيم. واسطه‌ها را ياوران خودمان بدانيم و در انتخاب ياوران شايسته بكوشيم. به زنجيره‌ي ارزش‌آفريني اهميت دهيم.
مشهور مقبول باشيم تا برندي قدرتمند بسازيم. در اين‌صورت كاروكسب پررونق‌تري خواهيم داشت.آفريدگار دانا و توانا ما را در مسير عالم عامل عاشق بودن نگه‌دار.
گر بخواهيد در اين يك دم عمر          نيك جوياي حقايق باشيد
و به چشم همه نيكان جهان              بس برازنده و لايق باشيد
هدفي ناب بيابيد و در راه وصال  ‌         عالم عامل عاشق باشيد

معمولاً همراهان صميمي انتظار دارند در اولين شماره‌ي هر سال مجله‌ي "توسعه مهندسي بازار"، اطلاعات و تحليلي از وضعيت محيط كلان كاروكسب كشورمان داشته باشند.
با تأكيد بر اينكه پيش‌بيني كاري دشوار است و عوامل دائم‌التغير محيط كلان و محيط خرد در شكل‌گيري آينده‌ي اقتصادي كشور بسيار نقش‌آفريني مي‌كنند، به چند مورد اشاره مي‌شود. اميد است ضمن مطالعه‌ي اين نوشته به صورت دائم با مشاوران اصلح در مقاطع زماني مرتب مشورت كنيد.
محيط را رصد كنيد و تصور نكنيد در شرايط ثابتي زندگي مي‌كنيم. پيچيدگي و عدم قطعيت محيطي، دو اصل بسيار مهم در فضاي رقابتي عصر حاضر هستند؛ در اين يادداشت به پنج عامل مهم پرداخته مي‌شود.
 
•    ‌مواظب سندروم شي‌ء درخشان باشيد
در روزهاي شروع كار در فروردين ماه پس از انتشار اخبار پيشرفت مذاكرات هسته‌اي، جوّ اميد و شادي در كشور گسترده شد و حتي شاهد بوديم كه بازار ارز و طلا براي روزهايي كوتاه با افت قيمت مواجه شدند.
اين روزها در هر شركت يا محيطي كه وارد مي‌شويم، صحبت از توافقات و تعاملات و مذاكرات است.
سندروم شي‌ء درخشان اشاره به عارضه‌اي دارد كه يك فرد يا افراد سازمان چنان مقهور پديده‌اي سياسي - اجتماعي مي‌شوند كه يادشان مي‌رود قرار بوده است براي سازمان خودشان هدف‌گذاري كنند، برنامه‌ريزي كنند و سازماندهي و اجرا و كنترل عمليات داشته باشند. متأسفانه بعضي تصور مي‌كنند در سايه‌ي توافقنامه‌ها و تعاملات، از فردا همه چيز گلستان بشود و تفاهم بين ايران و قدرتهاي جهاني به‌جاي ناكارآمديهاي ما مي‌نشيند. درصورتي‌كه بايد بپذيريم ضمن تبريك روند پيشرفت مذاكرات و آرزوي توافق كامل كه بركات زيادي براي كشور و بنگاههاي اقتصادي دارد، از سوي ديگر فضاي مساعد كاروكسب زمينه را براي ورود بنگاههاي اقتصادي معتبر و قوي خارجي در بازار ما فراهم مي‌سازد.
مديرعامل بيمه‌ي مركزي در دو سه روزي پس از اعلام توافقنامه اعلام كرد كه چند بيمه‌ي معتبر جهاني با تماسهاي مكاتبه‌اي و حضوري درخواست حضورشان براي فعاليت در ايران را ارائه كرده‌اند.
بايد بپذيريم كه سرمايه مثل آب روان است و آب وقتي حركت مي‌كند، ابتدا چاله‌ها را پر مي‌كند. بازار ايران در اقتصاد جهاني يك چاله‌ي بزرگ است. ما كشوري با منابع مالي و فرهنگ مصرف و خريد خوب براي شركتهاي خارجي هستيم.
بازار بسياري از كشورها به مرحله‌ي نزديك به اشباع رسيده است؛ كسب درصد كوچكي از سهم بازار در آن كشورها بسيار دشوار است، اما بازار ايران بخصوص با علاقه‌اي كه ايرانيان به برندهاي خارجي دارند سبب شده است كه توجه مديران بنگاههاي اقتصادي جهان را به خود جلب كند.
لذا من از مديران ارشد شركتهاي ايراني مي‌پرسم آيا براي چنين فضايي آمادگي لازم را داريد؟ فرض كنيد بانك سوئيس در ايران شروع به فعاليت كند، حال تكليف بسياري از بانكهاي ما چه خواهد شد؟ بيمه‌هاي معتبر جهاني در ايران فعال شوند، سرنوشت بسياري از شركتهاي بيمه‌اي ما چه خواهد شد؟ و...
لذا به‌جاي گرفتار شدن در سندروم شي‌ء درخشان، لازم است با برگزاري جلسات تحليل محيط كسب‌وكار براي آينده مهيا باشيم؛ چه بسا لازم است بسياري از مشتريهاي ما به سمت همكاري مشترك با شركتهاي معتبر جهاني بروند و منتظر نشوند تا دير شود.
از بانكها نوشتم، متأسفانه نمي‌دانيم اين همه بانك براي چه در ايران به وجود آمده است كه حالا رقابت غلط و سنگيني براي جذب مشتري بينشان ايجاد شده است و در طي سالهاي گذشته به رفتارهاي ضدتوليد دست زده‌اند. سياستهاي غلط اقتصادي در طي تصدي دولت قبل، زمينه را براي فعاليت در حوزه‌ي توليد بسيار دشوار كرده بود و گسترش بانكداري به اين فضا دامن زد.
 
•    ‌در اواسط فروردين قيمت دلار اندكي در بازار كاهش يافت، اما بلافاصله سير صعودي پيدا كرد. خوشبيني است كه تصور كنيم در سال جديد به علت توافقنامه و تعاملات، دلار كه ارز امريكايي است كه مجدداً سير صعودي اقتصادش را شروع كرده است و گوي سبقت را در زمينه‌هاي متعدد از اروپا ربوده است، كاهش يابد. قوي شدن دلار اثرات مهمي چون ضعيف شدن يورو و كاهش يافتن قيمت نفت را در پي دارد و از سويي درآمد اصلي ايران متأسفانه به شير نفت بسته شده است. به احتمال قوي دولت در سالجاري با كسري بودجه مواجه خواهد شد، و به‌رغم ميل باطني مجبور به استقراض از بانك مركزي شده كه خود زمينه‌ي تورم بيشتر را فراهم مي‌سازد.
پيش‌بيني بسياري از اقتصاددانان حاكي از آن است كه تورم در سالجاري سير صعودي خواهد داشت و احتمالاً به رقم 20 درصد مي‌رسد. لذا تقاضاي من اين است كه سياستهاي كاروكسب خودتان را به اميد كاهش قيمت دلار با خوشبيني شكننده همراه نسازيد و البته دونرخي شدن ارز هم ادامه خواهد داشت.
 
•    ‌متأسفانه به رغم به‌به و چه‌چه كردن براي بخش خصوصي، طبق اعلام رئيس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي، امسال نيز شاهد استخدامهاي دولت خواهيم بود و اين يعني بزرگتر شدن دولت و ما مي‌دانيم هرچقدر دولت نسبت به بخش خصوصي بزرگتر شود، چابكي از بخش خصوصي دورتر مي‌شود. بدنه‌ي سنگين دولت، هزينه‌ها و رانت‌هاي مترتب آن در مجموع به زيان كشور است.
رشد اقتصادي در خوشبينانه‌ترين حالت 2 درصد بيشتر نخواهد بود و براي افزايش درآمد دولت در فضاي ترسيم‌شده‌ي بالا حتماً فشارهاي مالياتي بر بخش خصوصي بيشتر خواهد شد. چنانچه در سال 1393 نسبت به سالهاي قبل اين فشارها بسيار زياد شدند. لذا در مجموع بهتر است كه با احتياط بيشتري با شركتها و سازمانهاي دولتي كار شود. درست است كه در جامعه‌ي اقتصادي ما مرسوم است كه بگوييم كار با دولت دير و زود دارد، اما سوخت‌وسوز ندارد؛ ولي گاهي اينقدر اين دير شدن زيانبار مي‌شود كه شبيه سوخت‌وسوز عمل مي‌كند.
 
•    ‌پيش‌بيني‌ها حاكي از آن است كه اراده‌ي ايران و امريكا بر تعامل است و رويكرد بين‌المللي شدن در قواي حاكمه‌ي ايران رو به گسترش است، اما نبايد تصور كنيم كه در كوتاه‌مدت از ثمرات اين تعاملات بهره‌مندي زيادي خواهيم داشت. متأسفانه توليد ثروت در ايران در طي سالهاي گذشته ضعيف بوده است و قطعاً بستر توسعه‌يافتگي بدون ثروت‌زايي فراهم نمي‌شود. شركتها بايد با بهره‌گيري از علم اقتصاد و بازاريابي و مديريت صحيح منابع، در راستاي افزايش ثروت حركت كرده و با مديريت درست هزينه و چابكي بجا و شايسته، منابعشان را مديريت كنند.
تقاضا مي‌كنم سلسله مطالبي كه اينجانب در مجله‌ي بازارياب بازارساز تحت عناويني چون اعتبارسنجي، زيرفروشي و... نوشته‌ام را بخوانيد.
امسال تا جايي كه مي‌توانيد با كاهش حاشيه‌ي سوددهي سعي كنيد نقدفروشي داشته باشيد، اما چون تحت فشار بازار بسياري از شركتها ناچار به فروش نسيه خواهند بود، پس آشنايي با قواعد و اصول اعتبارسنجي ضروري است.
 
•    ‌مسكن همواره در ايران مورد توجه سرمايه‌گذاران بوده است اما همان‌طور كه در سرمقاله‌ي سال گذشته يادآور شدم، عرضه‌ي مسكن در سالهاي گذشته از تقاضا پيشي گرفته است و رشد قيمت مسكن در سال 1394 همچنان كمتر از تورم خواهد بود، لذا ساخت‌وساز با سرعت پاييني ادامه خواهد داشت. تجّار مسكن كه با هدف سود در طي سالهاي دهه‌ي هشتاد در اين حوزه سرمايه‌گذاري مي‌كردند، همچنان ترجيح مي‌دهند در جايي كار كنند كه سود آن بيشتر از تورم باشد، لذا هنوز مسكن محل جذب ايشان نيست. و خود اين عامل، رشد اقتصادي را دچار خلل مي‌كند، چون مسكن جزو معدود فعاليتهايي است كه با راه افتادن خود نزديك به 300 كاروكسب را فعال مي‌سازد.

•    ‌كلام پاياني:
تعاملات جهاني تنها راه توسعه‌يافتگي ايران است؛ نمي‌توانيم دور كشورمان ديوار بكشيم و تمام ارتباطاتمان را با جهان قطع كنيم. اما برقراري رابطه با قدرتهاي جهاني به معناي حل شدن مسائل درون‌سازماني ما نخواهد بود. پس با بهره‌گيري از دانش مديريت، اقتصاد، استراتژي و بازاريابي و... خودمان را آماده‌ي فضاي رقابتي پرسرعت پس از برقراري كامل ارتباطات كنيم. با در نظر گرفتن اينكه نرخ دلار و طلا روند صعودي خواهد داشت، و دولت براي تأمين مخارج خود با دشواري همراه خواهد بود و لذا ضمن نامساعد بودن فضاي كاروكسب، بنگاههاي اقتصادي با فشار مالياتي بيشتر و تقاضاي كمتر همراه خواهند بود، پس ما بايد با بينش و دانش بيشتر حركت كنيم.
از هزينه‌هاي غيرضروري خودداري كنيد. به منابع انساني شايسته بها دهيم و در سرمايه‌گذاري دانشي آنها تلاش كنيم و دلسوزيهايمان را براي شايستگان به كار گيريم. اميدوارم همه‌ي ما عالم عامل عاشق باشيم.

 

شایسته‌ی یادآوری است برای خرید یا اشتراک مجله توسعه مهندسی بازار می‌توانید به نشانی www.marketingmag.ir مراجعه کنید یا با شماره تلفنهای 71 و66408251 (021) تماس بگیرید.